Zarówno w Polsce, jak i na Kresach, gdzie jeszcze są skupiska Polaków, obchodzone będą uroczystości związane z 103 rocznicą odzyskania niepodległości przez państwo polskie. Z tej okazji chcemy przypomnieć jak wyglądały obchody 10 rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości na ziemi nowogródzkiej. Przeglądając przedwojenną nowogródzką prasę można zauważyć, jak euforycznie mieszkańcy obchodzą tak ważną dla nich rocznicę. W 1928 roku w “Życiu Nowogródzkim” powstaje cały cykl artykułów, w którym redakcja informuje czytelników o bieżących uroczystościach.
W sobotę 10 listopada 1928 r. w klubie obywateli miasta Nowogródka przy ulicy Piłsudskiego odbyła się uroczysta akademia ku czci 10-lecia Niepodległości. W odpowiednio udekorowanej sali wśród licznie zebranych członków klubu i gości znalazł się również p. starosta nowogródzki Hryniewski w otoczeniu burmistza Czechowicza i wiceburmistrza Safarewicza.
Najbardziej wzruszającą przemową było wystąpienie adw. Ciechanowskiego, który zatrzymał się na smutnym fakcie historycznym, jakim były rozbiory Polski, wskazując na wytrwałość narodu polskiego. Podkreślił szczególne znaczenie powstań narodowych, wieszczów narodu polskiego Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego, Sienkiewicza, którzy siłą swego słowa budzili naród ze snu i pobudzali do bohaterskiego czynu. Poza tym adwokat zatrzymał się na znaczeniu Marszałka Piłsudskiego oraz zanalizował stanowisko prawne Żydów w Polsce, którzy byli zawsze otoczeni opieką Króla i nie doznawali za czasów niepodległości żadnych prześladowań, powołał się przy tym na szereg dokumentów i faktów historycznych. Następnie przemawiał adw. Gumener, który podkreślił, że historycznie Żydzi zawsze byli organicznie zespoleni z Narodem Polskim i dzięki temu w Polsce mieli możliwość rozwoju swych sił duchowych i materialnych.
Pan burmistrz Czechowicz powitał klub obywateli jako nową placówkę miasta. Zebranie postanowiło złożyć na ręce P. starosty telegramy do p. Prezydenta RP i Marszałka Piłsudskiego. Po oficjalnej części akademii rozpoczęła się zabawa taneczna z rozmaitymi atrakcjami, która zakończyła się nad ranem.
W Szczorsach pod Nowogródkiem z tej okazji odbyła się uroczystość poświęcenia lokalu gminnego. Swą obecnością zaszczycili wojewoda Beczkowicz i starosta Hryniewski. Po dokonaniu poświęcenia prawosławny ksiądz Rafalski wygłosił krótkie przemówienie w języku polskim i białoruskim podkreślając tolerancję religijną Rządu Polski i wyrażając wdzięczność władzom za ojcowską opiekę nad tutejszym ludem.
Dnia 10 listopada w szkole powszechnej we Wsielubiu po nabożeństwach w kościele i w cerkwi, odbył się uroczysty poranek, program którego wypełniła dziatwa szkolna. Licznie zgromazdzeni słuchacze nie szczędzili słów uznania dziatwie. 11 listopada miasteczko zostało udekorowane w zieleń i flagi o barwach narodowych.Po uroczystej mszy świętej odbył się pochód i przemówienia. Wieczorem w sali szkolnej kółko amatorskie odegrało tu dwa utwory teatralne “Błażek Opętany” i “Szaleńcy”, a zorganizowany przez p. Marcinkiewicza chór odśpiewał pieśni narodowe. Dochód z uroczystości przeznaczono na budowę sanatorium w Nowojelni.
W związku z tak ważną rocznicą po raz pierwszy nowogródzianie zostali odznaczeni orderem “Polonia Restituta”i “Krzyżami zasługi”. Wśród odznaczonych znaleźli się wojewoda Zygmunt Beczkowicz i generał Olgierd Pożerski (Krzyż Komandorski orderu “Polonia Restituta”). Krzyże oficerskie otrzymali Edward Bokun, Władysław Henszel, Stanisław Jarecki, ks. Rektor Antoni Rojko. Krzyże kawalerskie otrzymali burmistrz Lidy Rudolf Bergmann oraz inspektor Straży Pożarnej Szymon Jaroszewski.
