Długie oczekiwanie na kartę pobytu
O konieczności reorganizacji przepisów dotyczących pobytu, zatrudnienia i nauki cudzoziemców w Polsce mówi się od dawna. Oczywistym wydaje się być, że obecna ustawa nie jest w stanie unieść rzeczywistości która nastała po 2014 roku. Rok ten był o tyle przełomowy, że to właśnie wówczas setki tysięcy obywateli Ukrainy ruszyły do Polski, uciekając przed wojną i galopującym kryzysem ekonomicznym. Ironia losu sprawiła, że wejście w życie obecnych regulacji prawnych (Ustawy o cudzoziemcach), niemal idealnie zbiegło się w czasie z rozpoczęciem okupacji Krymu i aneksji wschodnich części Ukrainy przez Rosję.
Gigantyczna fala migracji ruszyła zatem do Polski, a Polska chwilę wcześniej wprowadziła nowe przepisy imigracyjne, które przygotowane zostały do poprzedniego „wolumenu” przybyszy. Kwestią czasu zatem było, że taka konfrontacja sparaliżuje służby i urzędy. I tak się rzeczywiście stało – urzędy wojewódzkie utknęły w postępowaniach dotyczących udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy. Rekordziści czekali na Kartę Pobytu nawet 3 lata 1 , a ponaglenia i wnioski o szybsze załatwienie sprawy nie przynosiły rezultatów. Sytuacja stała się na tyle poważna, że zainteresował się nią w końcu Rzecznik Praw Obywatelskich.
Jednocześnie z masową migracją do Polski z Ukrainy i Białorusi zaczęły w Polsce następować zmiany w strukturze rynku pracy. Pomijając fakt, że w niektórych branżach rynek pracodawcy wyewoluował w rynek pracownika, najważniejszą zmianą jest postępująca i znacznie większa niż wcześniej rotacyjność pracowników i pracodawców. Dotyczy to także rzecz jasna migrantów, którzy wiedzeni lepszymi warunkami zatrudnienia czy bardziej atrakcyjnym stanowiskiem często bez większych sentymentów decydują się na zmianę pracodawcy.
Niestety, tutaj właśnie zauważyć można pierwszą, najmocniej rzucającą się w oczy niedoskonałość obecnych przepisów dotyczących cudzoziemców. Przybysz z państwa trzeciego (spoza UE), uzyskawszy zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy (dokument, który uprawnia do pobytu dłuższego niż okres ważności wizy), musi się liczyć z koniecznością aplikowania na nowe zezwolenie w związku z podjęciem pracy u nowego pracodawcy. Procedura ta nie dość, że jest streso- i czasochłonna, to jeszcze kosztuje i to nie mało, bo 440 zł. Jak się doda do tego jeszcze 50 zł za wydanie samego dokumentu karty pobytu, wówczas okazuje się, że w ramach obecnego brzmienia ustawy Prawo Cudzoziemców, każda zmiana pracodawcy kosztuje migranta bez mała 500 zł.
Pierwszą zmianą, która pojawiła się na horyzoncie w 2022 roku jest skrócenie czasu oczekiwania na zezwolenie na pobyt czasowy. Ustawodawca przewiduje absolutnie sztywny i nienaruszalny, dwumiesięczny termin załatwienia sprawy. Ukróci to zdecydowanie praktykę polegającą na wydłużaniu terminów do wydania decyzji w nieskończoność – urzędy wojewódzkie zasłaniały się do tej pory przeciążeniem podobnymi sprawami i brakami kadrowymi, informując uprzejmie (zgodnie z przepisami kodeksu postępowania administracyjnego) cudzoziemca, że decyzja zostanie wydana za rok. Trudno jednak zarzucać urzędom opieszałość czy lekceważenie cudzoziemców – braki kadrowe w urzędach wojewódzkich są problemem całkowicie realnym.
Jak dowiadujemy się ze strony rządowej, kluczowe zmiany obejmą:
1. rezygnację z wymogu posiadania zapewnionego miejsca zamieszkania oraz wymogu posiadania źródła stabilnego i regularnego dochodu dla udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę – na rzecz wymogu otrzymywania przez cudzoziemca wynagrodzenia nie niższego niż minimalne wynagrodzenie za pracę niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca;
2. wprowadzenie nowego trybu zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w sytuacji zmiany podmiotu powierzającego wykonywanie pracy lub w warunkach zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę;
3. poszerzenie katalogu okoliczności, które nie wymagają zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę;
4. wprowadzenie rozwiązania przyspieszającego uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę przez cudzoziemców zamierzających wykonywać pracę w podmiotach o szczególnym znaczeniu strategicznym dla polskiej gospodarki.
5. wprowadzone zostało rozwiązanie dotyczące odniesienia wynagrodzenia, jako wymogu udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji do przeciętnego wynagrodzenia w roku poprzedzającym
6. złożenie wniosku o udzielenie tego zezwolenia, a nie w roku poprzedzającym zawarcie umowy dotyczącej wykonywania pracy.
7. Wprowadzone zostały zmiany dotyczące postępowań w sprawie wydania zezwolenia na pracę sezonową oraz oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi poprzez wydłużenie okresu dopuszczalnej pracy do 24 miesięcy.
8. Umożliwione zostało przyspieszenie wydania zezwolenia na pracę dla cudzoziemców zamierzających wykonywać pracę w podmiotach o
szczególnym znaczeniu strategicznym dla gospodarki Polski (podmioty te określi minister właściwy do spraw gospodarki).
9. Ułatwione zostało wnioskowanie o Kartę Polaka.
10. Wprowadzona została szczególna regulacja o charakterze czasowym, przewidująca uproszczony tryb udzielania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w odniesieniu do postępowań wszczętych przed 1 stycznia 2021 r., które w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy będą pozostawać w toku.
Jak widać, ma być prościej, szybciej i łatwiej. Co jednak najistotniejsze, art. 120 uzyskać ma całkowicie nowe brzmienie:
Art. 120. 1. Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę może być w każdym czasie, na wniosek cudzoziemca, zmienione przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca, jeżeli cudzoziemiec zamierza wykonywać pracę:
1) u innego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy lub w warunkach
zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, lub
2) u innego pracodawcy użytkownika,
W związku zaś z tą zmianą art. 120 Ustawy o Cudzoziemcach, zniknie niebawem największa bolączka obecnych przepisów, czyli konieczność aplikowania o nową kartę pobytu (zezwolenie na pobyt czasowy) w przypadku zmiany pracodawcy. Wystarczającym będzie jedynie zawnioskowanie o zmianę treści zezwolenia na zasadach ogólnych (kodeksowych).
O tym jednak, jak szczegółowo dokonać takiej zmiany w nowym porządku prawnym dowiecie się już niedługo w kolejnych artykułach. Dowiecie się także co zmienia się w kwestii przyznawania Karty Polaka. Omówimy także pozostałe, wymienione powyżej planowane zmiany, które mogą być dla Was istotne.
Pamiętajcie jednak, że jeśli macie jakieś pytania natury prawnej i administracyjnej, zawsze możecie się do nas zwrócić pod adresem mailowym Fundacji Młode Kresy, wpisując w tytule maila hasło PROŚBA O PORADĘ PRAWNĄ.
Kornel Kozłowski specjalnie dla wb24.org
