W grodzieńskim archiwum odnaleziono niezwykły dokument: ustalono, gdzie pochowano 13-letniego obrońcę Grodna Tadzia Jasińskiego, który został skatowany przez Sowietów i przywiązany do czołgu jako “żywa tarcza”. Metryczny zapis śmierci Jasińskiego opublikował grodzieński dziennikarz Rusłan Kulewicz.
We wrześniu 1939 roku był jednym z tych, którzy próbowali zatrzymać wjeżdżające do Grodna sowieckie czołgi. Wtedy Sowieci użyli 15-letniego polskiego chłopca jako żywej tarczy. Chłopak zmarł na rękach matki, która zdążyła mu powiedzieć: “Tadzik, ciesz się! Polska armia wraca! Ułani z chorągwiami! Śpiewają!”
Grodnianie opowiadają historię młodego bohatera już od 80 lat. Jego imię zostało uwiecznione przez Grażynę Lipińską w książce „Jeśli zapomnę o nich…”.W rodzinnym mieście Tadka powstał symboliczny grób, a sam bohater został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Wydarzenia tamtych dni wciąż budzą dyskusje między białoruskimi i polskimi historykami: jedni twierdzą, że nastolatek stanął w obronie miasta i zginął, inni zaś uważają, że to była legenda wymyślona na użytek propagandy, podważając jednocześnie istnienie młodego bohatera. Jednak pod koniec ubiegłego roku w grodzieńskim archiwum zostały znalezione dokumenty potwierdzające rzeczywiste istnienie Jasińskiego i jego śmierć podczas walk w obronie Grodna we wrześniu 1939 r. Odkrycie to ma ostatecznie położyć kres podważaniu zasług polskiego bohatera.
Metryczny zapis śmierci Tadzia Jasińskiego. Źródło: kanał w Telegram MOST
Takich młodych i odważnych bohaterów na Kresach w 1939 roku było więcej. Naczelny Wódz, gen. Władysław Sikorski tak zwrócił się do mieszkańców Grodna: „Jesteście drugimi Orlętami. Postaram się, żeby Wasze miasto otrzymało Virtuti Militari i tytuł “Zawsze wiernego”.
W 2009 roku prezydent Lech Kaczyński pośmiertnie odznaczył Tadeusza Jasińskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za wykazane bohaterstwo podczas obrony Grodna we wrześniu 1939 roku”.
Władysław Boradyn
