73 lata temu, 12 maja 1949 r., podczas zaciętej walki z oddziałami NKWD w okolicach Wołkowyska, poległ jeden z najwaleczniejszych kresowych żołnierzy, ppor. Anatol Radziwonik “Olech”. 

Dowodzony przez „Olecha” oddział partyzancki stawiał najsilniejszy opór wobec władzy sowieckiej na Nowogródczyźnie. Na odwrocie jednego z nielicznych ocalałych zdjęć żołnierzy „Olecha” widnieje odręczny napis: „Nic dla siebie, wszystko dla Ojczyzny”… motto, które wpajał swym nieugiętym „kresowym straceńcom” i któremu sam pozostał wierny do końca.

Warto zaznaczyć, że jego oddział nie był jedyną strukturą niepodległościową na ziemi nowogródzkiej w okresie powojennym. Do początku lat 50-ch działały tam liczne oddziały i grupy leśne. Jak pisze historyk Kazimierz Krajewski: “Historia każdej z nich – to świadectwo wierności społeczeństwa kresowego wobec Polski i jego przywiązania do wolności”.

Podczas niemieckiej okupacji “Olech” dowodził jedną z placówek konspiracyjnych w powiecie szczuczyńskim, brał udział w licznych walkach z okupantem niemieckim i organizowanych na niego zasadzkach. 

Po zajęciu Nowogródczyzny przez Armię Czerwoną postanowił pozostać i walczyć do końca. Głównym zadaniem “Olecha” i jego podkomendnych było zapewnienie bezpieczeństwa organizacji i mieszkańców tych terenów przed komunistycznym terrorem.

Sowieci skierowali przeciwko polskim partyzantom coraz więcej żołnierzy i funkcjonariuszy NKWD. W wyniku kolejnych obław i pacyfikacji szeregi niezłomnych topniały. „Olech” poległ 12 V 1949 r. koło wsi Raczkowszczyzna.

Polski historyk Grzegorz Makus pisze: W zderzeniu z potężną machiną NKWD antykomunistyczne podziemie nie miało szans na przetrwanie, nie mówiąc już o zwycięstwie, jednak nie zważając na to, tysiące ludzi z bronią w ręku przeciwstawiało się okupacji, a dziesiątki tysięcy wspierało ich w tych zmaganiach. 

Propaganda komunistyczna próbowała zniesławić i upodlić bohaterów polskiego antykomunistycznego podziemia. Do tej pory białoruska historiografia nazywa działania zbrojne na Nowogródczyźnie „walką z bandytyzmem”.

Na podstawie: 

1.Biogramy. Żołnierze Wyklęci – Zapomniani Bohaterowie, podziemiezbrojne.ipn.gov.pl.
2.Ppor. „Olech”… „Nic dla siebie, wszystko dla Ojczyzny”, Grzegorz Makus, muzeumzolnierzywykletych.pl.
3.„Olech”: przeciwko sowieckiemu terrorowi, Kazimierz Krajewski, miesięcznik „Pamięć.pl” (2/2015).

Wysyłam
Ocena czytelników
5 (1 vote)