W nocy z 17 na 18 stycznia 1944 r. oddział nowogródzkiej Armii Krajowej pod dowództwem ppor. Zenona Batorowicza „Zdzisława” dokonał udanego szturmu na więzienie gestapo w Lidzie. W akcji wzięło udział dziesięciu AK-owców – członków miejscowej konspiracji i partyzantów 2 pp AK pod dowództwem Alfreda Fryesa “Bza” i Tadeusza Bieńkowicza “Rączego”.

Grupa uderzeniowa AK, przebrana w mundury żandarmerii niemieckiej oraz policji białoruskiej została wpuszczona przez jednego ze strażników na teren więzienia. AK-owcom udało się rozbroić załogę i uwolnić przetrzymywanych. Akcja wymagała ogromnej odwagi, precyzyjnego przeprowadzenia i choć przez wielu była określana jako straceńcza zakończyła się uwolnieniem ok. 70 osób. Więźniowie zostali ustawieni w kolumnę i pod obstawą w niemieckich mundurach, cała grupa opuściła więzienie. Za miastem uwolnionych przejął pluton z IV batalionu 77 pp AK. Część osób wstąpiła do partyzantki, reszta została rozdzielona po konspiracyjnych kwaterach. Za brawurowo przeprowadzoną akcję Ordery Wojenne Virtuti Militari V klasy i awanse otrzymali „Bez” oraz „Rączy”. Reszta uczestników została nagrodzona Krzyżami Walecznych i awansami.

Może być zdjęciem przedstawiającym 4 osoby, ludzie stoją i na świeżym powietrzu

Żołnierze II batalionu 77 pp AK, uczestnicy akcji odbicia skazańców z więzienia w Lidzie. Tadeusz Bińkowicz „Rączy” stoi drugi z prawej strony, z ręką uniesioną do góry ( fot. wokol-ponurego.blogspot.com)

Może być zdjęciem przedstawiającym 1 osoba

Sierż. Alfred Fryes “Bez”, zdjęcie powojenne (fot. Ośrodek “Karta”)

Płk Tadeusz Bieńkowicz ps. „Rączy” (fot. IPN)

II batalion 77 Pułku Piechoty AK uzyskał status samodzielnego oddziału w listopadzie 1943 roku. Jego dowódcą został Jan Borysewicz „Krysia”, „Mściciel” awansowany 11 listopada na stopień porucznika. Powierzone mu zadania obejmowały nie tylko akcje bojowe. Borysewicz był odpowiedzialny za całość pracy organizacyjnej AK północnej części powiatu lidzkiego. Rozkazom dowódcy podlegało ponad dwa tysiące żołnierzy. Partyzantów na tamtych terenach nazywano krysiakami.

Krysiacy, rekrutowani głównie z ludzi miejscowych, przeprowadzili wiele spektakularnych akcji zarówno przeciwko Niemcom, jaki i Sowietom.

Wb24.org na podstawie baza.muzeum-ak.pl, nowastrategia.org.pl

Wysyłam
Ocena czytelników
5 (3 głosów)