20 lipca 1797 roku po raz pierwszy publicznie został wykonany „Mazurek Dąbrowskiego”. Utwór napisany przez Józefa Wybickiego powstał jako protest przeciwko wymazaniu Polski z mapy Europy. Hymnem narodowym jest od niespełna stu lat.
Kiedy zaczęły rozbrzmiewać pobudki, całe wojsko królewskie zaśpiewało donośnym głosem ojczystą pieśń: Bogurodzicę, a potem wznosząc kopie rzuciło się do walki – taki obraz rozpoczęcia bitwy pod Grunwaldem zarysował w swoich kronikach Jan Długosz…. Bogurodzica jest uznawana za najstarszą polską pieśń religijną i pierwszy hymn Polski. Funkcję hymnu pełniła również pieśń Gaude Mater Polonia, co znaczy Raduj się Matko, Polsko. Powstała w połowie XII wieku z okazji kanonizacji św. Stanisława. Była śpiewana przez rycerzy po odniesionym zwycięstwie, później towarzyszyła uroczystościom narodowym.
W okresie zaborów popularna była pieśń z 1816 roku Boże, coś Polskę… Pierwotnie napisana na cześć rosyjskiego cara Aleksandra I, jednocześnie króla Polski. Frazę chwalącą cara zamieniono na słowa: Ojczyznę wolną racz nam zwrócić, Panie. Po odzyskaniu niepodległości pieśń była poważnym kandydatem na hymn Polski.
Po rozbiorach nadzieje na odzyskanie niepodległości Polacy skierowali w stronę Napoleona Bonapartego. Francuski cesarz stał na czele armii, która pokonała Austrię, Prusy i Rosję. W 1797 roku w północnych Włoszech przy boku armii francuskiej powstały Legiony Polskie pod dowództwem generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Tam również narodziła się pieśń, która bardzo szybko zyskała popularność wśród legionowych żołnierzy, dotarła również na tereny wszystkich trzech zaborów. Autorem słów Pieśni Legionów Polskich we Włoszech był Józef Wybicki, pisarz i polityk. W ostatnich latach istnienia Rzeczpospolitej włączył się w działania reformatorskie, mające na celu uratowanie państwa. Był posłem na sejm, członkiem Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, opracowującego podręczniki. Publikował pisma polityczne i utwory literackie. Czynnie uczestniczył w zabiegach o utworzenie Legionów Polskich.
Gen. Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów Polskich we Włoszech (obraz Juliusza Kossaka)
Tekst Pieśni Legionów… powstał latem 1797 roku do zasłyszanej melodii ludowego mazurka. Po raz pierwszy wykonano ją w lipcu tego samego roku podczas uroczystego pożegnania legionistów, opuszczających miejsce stacjonowania w Reggio Emilia. Drukiem tekst pieśni ukazał się w 1899 roku w polskim piśmie wydawanym we Włoszech.
Faksymile rękopisu Mazurka Dąbrowskiego Józefa Wybickiego (fot. anthem.pl)
W Polsce pieśń potocznie nazywaną Mazurkiem Dąbrowskiego usłyszano w 1806 roku, kiedy Legiony pod dowództwem generała Dąbrowskiego dotarły do Poznania. Śpiewali ją żołnierze Księstwa Warszawskiego i żołnierze powstań narodowych w 1831 i 1863 roku. Intonowano ją przy okazji świąt narodowych. Była najpopularniejszą pieśnią „ku pokrzepieniu serc”. W XIX wieku słowa Mazurka… były tłumaczone przez europejskich poetów, solidaryzujących się z Polakami walczącymi o niepodległość. Utwór przełożono na 17 języków. Szczególną popularnością cieszył się w 1848 roku – podczas wydarzeń rewolucyjnych Wiosny Ludów rozbrzmiewał na ulicach Wiednia, Pragi, Berlina.
Oficjalnym hymnem Polski Mazurek Dąbrowskiego został 26 lutego 1927 roku, jednak nie z mocy konstytucji, jak w wypadku herbu i flagi, ale na podstawie rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych. Dzisiaj Mazurek Dąbrowskiego jest chroniony przez zapis w Konstytucji RP i ustawę o symbolach narodowych. Ale i bez tych przepisów powinniśmy pamiętać, że wszystkim symbolom należy się szacunek. Hymn śpiewany jest podczas uroczystych chwil. W trakcie słuchania i śpiewania należy stać w postawie wyrażającej szacunek, zachować powagę i spokój.
Źródło: muzhp.pl
Fot. strefapsotnika.pl
