Nie ma chyba napoju bardziej pienistego niż piwo. Na Kresach znany był już od XV wieku. W historii tego napoju ważną rolę odegrało także miasto Lida, które pod koniec XIX wieku stało się jednym z największych ośrodków browarniczych na terenach dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Czas rozkwitu browarów lidzkich przypadał również na okres międzywojenny.
Pierwszy browar w Lidzie powstał w 1871 roku z inicjatywy Jakuba Papirmejstra. Jak każde przedsiębiorstwo przemysłowe, browar Papirmejstra w pierwszych latach swojej działalności musiał przechodzić trudności związane z opanowaniem rynków. Początkowa produkcja ograniczała się do rynku lokalnego. Z biegiem czasu, dzięki sprzyjającym warunkom, browar rozszerzył swoją produkcję. Za okres prosperity lidzkiego browaru należy uznać ostatnie lata przed wybuchem I wojny światowej. W tym bowiem czasie browar Papirmejstra ugruntował swoją pozycję w lokalnym przemyśle, podnosząc jakość piwa do poziomu najlepszych browarów krajowych.
W czasach II Rzeczypospolitej spadkobiercy założyciela browaru posiadali urządzenia wewnętrzne zgodne z nowoczesnymi wymogami. W pierwszej połowie 1935 r. browar zaczął produkować obok piwa napoje gazowane. Przedsiębiorstwo zatrudniało razem z siłą kancelaryjną 25 osób.
Jak czytamy w jednym z numerów przedwojennego czasopisma „Ziemia Lidzka”:
„Obecnie zakres eksportu piwa uległ znacznemu uszczupleniu, aczkolwiek browary utrzymały tradycyjny poziom piwa, które wyrabiają z wyborowego jęczmienia sprowadzanego z Kujaw. Surowiec przetwarzany jest na miejscu na słynnym chmielu lubelskim. Za jakość wytwarzanego piwa browary posiadają medale i dyplomy przyznane na różnych wystawach krajowych i zagranicznych.
Podkreślić należy, że browar Papirmejstra w ostatnich czasach powziął zamiar wypróbowania do wyrobu piwa jęczmienia z terenu powiatu lidzkiego, jako miejscowego surowca. Jeśli eksperyment ten wykaże, że jęczmień miejscowy nie ustępuje jakości sprowadzonego z Kujaw, rzecz jasna, że przed rolnikiem powiatu lidzkiego i terenów sąsiednich otworzy się nowa możliwość zbytu płodów rolnych”.
Etykiety po piwie z czasów carskich
Browar Pupko w 1915 r. Obraz niemieckiego artysty
Swoje miejsce w historii miasta zapisał browar założony w 1876 roku przez przedsiębiorcę pochodzenia żydowskiego, Nosela Pupkę. W 1899 roku, po prawie 25 latach działalności, jego fabryka wyprodukowała piwo na sumę 54 tys. rubli. Tymczasem, przedsiębiorstwo hrabiego Hutten-Czapskiego, które funkcjonowało zaledwie trzy lata, osiągnęło produkcję niemal trzykrotnie większą. Ale biznes się rozwijał – pod koniec XIX wieku napoje Pupko były sprzedawane za pośrednictwem składów w Lidzie, Białymstoku, Kobryniu, Pińsku, Horodyszczach, Lachowiczach i Horodziei, a także w licznych sklepach z piwem.
Budynek w Lidzie, w którym mieściła się piwiarnia browaru Pupko
W dwudziestoleciu międzywojennym zakłady piwowarskie dynastii Pupko zajmowały trzy duże gmachy murowane. Biznes został równo podzielony między synów, Marka i Szymona, którzy byli absolwentami Instytutu Technologii w Brukseli. Bracia uruchomili elektrownię. Fabryka produkowała cztery rodzaje piwa: jasne, chmielowe, dubeltowe i ciemne. W asortymencie pojawiły się również woda sodowa i kwas.
W 1939 roku zakład zakończył cykl produkcyjny, zyskując międzynarodowe uznanie. Jego wyroby były nagradzane medalami na wystawach w Marsylii i Reims.
Produkty lidzkich browarów nie ustępowały jakością innym polskim piwom. Dzięki temu Lida, jako miasto przemysłowe, była znana nie tylko na terenie województw nowogródzkiego i wileńskiego, gdzie piwo z lidzkich browarów cieszyło się największą popularnością, ale także w białostockim i na Polesiu, które to ziemie były obsługiwane przez tutejsze browary.
Wb24.org na podst. Ziemia Lidzka 9-1936, browar.biz, nashaniva.com
Fot. ank.gov.pl, Ziemia Lidzka, lidskae.by
