Nie ma chyba napoju bardziej pienistego niż piwo. Na Kresach znany był już od XV wieku. W historii tego napoju ważną rolę odegrało także miasto Lida, które pod koniec XIX wieku stało się jednym z największych ośrodków browarniczych na terenach dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Czas rozkwitu browarów lidzkich przypadał również na okres międzywojenny.
Pierwszy browar w Lidzie powstał w 1871 roku z inicjatywy Jakuba Papirmejstra. Jak każde przedsiębiorstwo przemysłowe, browar Papirmejstra w pierwszych latach swojej działalności musiał przechodzić trudności związane z opanowaniem rynków. Początkowa produkcja ograniczała się do rynku lokalnego. Z biegiem czasu, dzięki sprzyjającym warunkom, browar rozszerzył swoją produkcję. Za okres prosperity lidzkiego browaru należy uznać ostatnie lata przed wybuchem I wojny światowej. W tym bowiem czasie browar Papirmejstra ugruntował swoją pozycję w miejscowym przemyśle, podnosząc jakość piwa do poziomu najlepszych browarów krajowych.
W czasach II Rzeczypospolitej spadkobiercy założyciela browaru posiadali urządzenia wewnętrzne zgodne z nowoczesnymi wymogami. W pierwszej połowie 1935 r. kierownictwo browaru zaczęło produkować obok piwa sztuczne wody gazowe. Przedsiębiorswo zatrudniało razem z siłą kancelaryjną 25 osób.
Jak czytamy w jednym z numerów przedwojennego czasopisma „Ziemia Lidzka”:
„Obecnie zakres eksportu piwa uległ znacznemu uszczupleniu, aczkolwiek browary utrzymały tradycyjny poziom piwa, które wyrabiają z wyborowego jęczmienia sprowadzanego z Kujaw. Surowiec przetwarzany jest na miejscu na słynnym chmielu lubelskim. Za jakość wytwarzanego piwa browary posiadają medale i dyplomy przyznane na różnych wystawach krajowych i zagranicznych.
Podkreślić należy, że browar Papirmejstra w ostatnich czasach powziął zamiar wypróbowania do wyrobu piwa jęczmienia z terenu powiatu lidzkiego, jako miejscowego surowca. Jeśli eksperyment ten wykaże, że jęczmień miejscowy nie ustępuje jakości sprowadzonego z Kujaw, rzecz jasna, że przed rolnikiem powiatu lidzkiego i terenów sąsiednich otworzy się nowa możliwość zbytu płodów rolnych”.
Etykiety po piwie z czasów carskich
Browar Pupko w 1915 r. Obraz niemieckiego artysty
Swoją kartę w dziejach miasta zapisał kolejny browar, który powstał w roku 1876. Jego założycielem był przedsiębiorca pochodzenia żydowskiego Nosel Pupko. W 1899 r. jego fabryka z prawie 25-letnią historią produkuje piwo za sumę 54 tys. rubli, podczas gdy tylko przez trzy lata istniejące przedsięwzięcie hrabiego Hutten-Czapskiego produkuje prawie trzykrotnie większe ilości. Ale biznes się rozwija – pod koniec XIX wieku napoje Pupko były sprzedawane za pośrednictwem składów w Lidzie, Białymstoku, Kobryniu, Pińsku, Horodyszczach, Lachowiczach i Horodzieju, a także w licznych sklepach z piwem.
Budynek w Lidzie, w którym mieściła się piwiarnia browaru Pupko
W dwudziestoleciu międzywojennym zakłady piwowarskie dynastii Pupko zajmowały trzy duże gmachy murowane. Biznes w równych częściach trafił do synów Marka i Szymona. Oboje byli absolwentami Instytutu Technologii w Brukseli. Bracia uruchomili elektrownię. Fabryka produkowała cztery rodzaje piwa: „Jasne”, „Chmielowe”, „Dubeltowe” i „Ciemne”. W asortymencie pojawiła się również woda sodowa i kwas.
W 1939 roku zakład zakończył cykl produkcyjny zyskując międzynarodowe uznanie. Jego wyroby nagradzane były medalami na wystawach w Marsylii i Reims.
Wyroby lidzkich browarów niczym nie ustępowały innym polskim piwom. Dzięki temu Lida, jako miasto przemysłowe, znane było nie tylko na terenie województw: nowogródzkiego i wileńskiego, gdzie piwo browarów lidzkich było najpopularnieisze, ale także w Białostockim i na Polesiu, które to ziemie były obsługiwane przez tutejsze browary.
Wb24.org na podst. Ziemia Lidzka 9-1936, browar.biz, nashaniva.com
Fot. ank.gov.pl, Ziemia Lidzka, lidskae.by
