W październiku mija 500 lat od pierwszej publikacji słynnego poematu „Pieśń o żubrze”. Dzieło po raz pierwszy zostało wydane w Krakowie w 1523 roku. Jego autorem jest Mikołaj Hussowski, polsko-białoruski poeta z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego, piszący po łacinie. Utwór ten został zadedykowany królowej Bonie.
Biskup płocki Erazm Ciołek chciał obdarować papieża Leona X wypchanym żubrem wraz z dołączonym do niego poematem. Jego napisanie zlecił Mikołajowi Hussowskiemu, który towarzyszył duchownemu w podróży do Rzymu. Wypchanego żubra dostarczono do Watykanu dzięki staraniom wojewody wileńskiego, Mikołaja Radziwiłła. Jednak przed ukończeniem utworu 1 grudnia 1521 papież zmarł. Niecały rok później zmarł także biskup Ciołek.
Okładka I wydania krakowskiego (1523) „Pieśni o żubrze”
W tej sytuacji Hussowski powrócił do kraju, a „Pieśń o żubrze” opublikował w Krakowie, dedykując utwór królowej Bonie. Autor wzorował się na poematach o tematyce myśliwskiej, powstających w tamtym czasie na zamówienie Leona X; przede wszystkim przejął schemat kompozycyjny tego typu utworów. Natomiast treść Pieśni o żubrze jest całkowicie oryginalna: opowiada o władcach litewskich (w szczególności o Witoldzie), tamtejszych puszczach, polowaniach na żubry, oraz o wyglądzie i zachowaniu tego zwierzęcia. W przeciwieństwie do włoskich twórców polski poeta całkowicie zrezygnował z wplatania motywów antycznych i mitologicznych.
Żubr na grafice z dzieła Rerum moscoviticarum commentarii Siegmunda von Herberstein (wyd. 1556)
Poemat kończy się apelem do władców chrześcijańskich o stawianie oporu Turkom, co sytuuje utwór Hussowskiego w kręgu twórców staropolskich zabierających głos w sprawie najazdów tureckich.
Kartka pocztowa wydana 25 września 2008 r. na Białorusi z okazji 485 rocznicy pierwszej publikacji poematu
Na język polski poemat przełożył w 1913 roku Jan Kasprowicz. Utwór przetłumaczono oraz wydano również na Białorusi.
Źródło: wb24.org/tezeusz.pl
Fot. Wikimedia Commons
