30 października 1936 roku zmarł Ferdynand Ruszczyc, uważany za jednego z najwybitniejszych malarzy i grafików okresu Młodej Polski. Twórczość tego artysty stanowi część kulturowego dziedzictwa zarówno Polski, jak i Białorusi.
Ferdynand Ruszczyc, fot. Jadwiga Golcz, 1902 (fot. muza.mobilems.pl)
Matka Ferdynanda, Alwina, z domu Munch, była Dunką, pochodziła z Nexø na Bornholmie, a jego ojciec, Edward, był kapitanem armii carskiej. Gniazdem rodzinnym Ruszczyców była posiadłość ziemska w Bohdanowie nieopodal Wołożyna, którą rodzina musiała, w wyniku represji po powstaniu styczniowym, na pewien czas opuścić. Do swojego majątku powrócili z Mińska w 1888.
Ferdynand Ruszczyc, Dom w Bohdanowie, 1902 (źródło: muza.mobilems.pl)
Edukację artystyczną Ruszczyc rozpoczął w Warszawie, ale prawdziwe umiejętności rozwijał na Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, gdzie studiował pod kierunkiem I. Szyszkina i A. Kuindżiego. Następnie podróżował po Europie, zgłębiając tajniki malarstwa i grafiki.
Ferdynand Ruszczyc, Młyn,1898 (źródło: muza.mobilems.pl)
Twórczość Ferdynanda Ruszczyca to przede wszystkim malarstwo pejzażowe. W latach 90. XIX wieku były to wynikające z fascynacji morzem obrazy przedstawiające fale na skalistym lub piaszczystym brzegu. Następnie pojawiła się seria z młynem: “Młyn zimą”, “Młyn nocą”, “Młyn w zimie”. Zazwyczaj jednak należy mówić o dość ciasnych wycinkach krajobrazu – Ruszczyc lubił wykorzystać fragment przestrzeni do pokazania jakiegoś malowniczego zjawiska, na przykład koloru światła lub układania się cieni.
Ferdynand Ruszczyc, Ziemia, 1898, pierwowzór loga Siewby, dwutygodnika polskiego ruchu ludowego (źródło: muza.mobilems.pl)
Drugim ważnym, wiodącym wątkiem jego malarstwa była przeszłość, przemijanie, starość. Odzwierciedla to wiele obrazów artysty, takich jak “Stary dom” czy “Stare jabłonie”, gdzie artysta próbuje zgłębić istotę przemijania.
Ferdynand Ruszczyc, Nec mergitur, 1905 (źródło: muza.mobilems.pl)
Oprócz działalności artystycznej, Ruszczyc był także aktywnym działaczem społecznym. Zaangażowany był w działalność niepodległościową. Wspierał rozwój kultury i sztuki, organizując różne wydarzenia i wystawy, które miały na celu promowanie sztuki Młodej Polski. W 1903 roku brał czynny udział w organizowaniu warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych. W 1918 roku zorganizował Wydział Sztuk Pięknych na Uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie, gdzie wykładał jako profesor.
Wb24.org na podst. wikipedia.org, polskieradio.pl
Fot. Muzeum Narodowe w Warszawie
