W Wielkiej Lipie w okolicach Nieświeża zniszczono budynki browaru i stodoły na terenie dawnego szlacheckiego folwarku. Mimo że białoruskie prawo tego zakazuje, miejscowi urzędnicy wykorzystują istniejące luki w przepisach.
O zniszczeniu cennych budynków poinformował kanał w Telegramie “Spadczyna”.
Browar przed wyburzeniem (fot. google maps)
Drewniana stodoła przed rozbiórką (fot. telegram)
Drewniana stodoła przed rozbiórką (fot. telegram)
Aktywiści zauważyli, że na zdjęciach satelitarnych terenu na razie nie widać istotnych zmian, ale zauważalne jest, że do 2022 roku zdążyli już oczyścić pozostałości ogrodzenia i jednopiętrową przybudówkę do browaru. Teraz zniszczono resztę.
Dziedziniec gospodarczy znajduje się na północ od głównych budynków rezydencji. Do dziś zniszczono tutaj dwupiętrowy ceglany budynek browaru, wzniesiony w 1926 roku oraz budynki gospodarcze obok niego. Nieco na wschód od browaru rozebrano piękną drewnianą stodołę.
Tak teraz wygląda miejsce, gdzie jeszcze niedawno stał browar.
Miejsce, gdzie kiedyś stał browar (fot. yandex maps)
Murowany dwór w Wielkiej Lipie wybudował w pierwszej połowie XVII wieku Filip Kazimierz. Dwór, pierwotnie obronny, był dwukrotnie przebudowywany. Do początku XX wieku zachował klasycystyczny charakter, później został przerobiony na neogotycki pałacyk. W tej postaci przetrwał do 1939 roku, kiedy zniknął bez śladu. Przed ostatnią przebudową, dom miał kształt wydłużonego prostokąta, trzynastoosiowy, z gankiem i dachem dwuspadowym. Po przebudowie zyskał dodatkowe piętro i portyk z arkadami. Dwór otaczał park z sadami.
Dwór w Wielkiej Lipie w 1914 roku (fot. radzima.org)
Kartusz w stajni (fot. Andrei Kuzmin/wikipedia.org)
Do niedawna w miejscu dworu znajdowała się wiejska chata, otoczona ruinami dawnych zabudowań, w tym oficyną, świreniem (rodzaj stodoły) i stajniami, gdzie można było zobaczyć unikalne kartusze rycerskie. Majątek „Lipa” został opisany w dziele Romana Aftanazego „Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej”.
Tak wyglądał spichlerz, znajdujący się pod ochroną państwa (fot. onliner.by)
Jak zauważają specjaliści, w ostatnich latach na Białorusi przeprowadzane są masowe kampanie polegające na burzeniu wszystkiego, co obecnie nie jest wykorzystywane. Bez rozróżniania wysadzane i burzone są stare browary, młyny, koszary i inne budowle, które mogą stanowić wartość historyczną.
Wb24.org na podst. t.me/spadczyna, nashaniva.com, wikipedia.org, R. Aftanazy „Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej”
Zdjęcie główne: Alena Paulouskaja/radzima.org
