142 lata temu, 7 grudnia 1881 roku, w miejscowości Nacza, niedaleko Nowogródka, na świat przyszedł wybitny polski pedagog i działacz niepodległościowy Marian Falski. Stworzony przez niego “Elementarz” posłużył jako doskonały podręcznik do nauki czytania i pisania dla wielu pokoleń Polaków. Falski jest również autorem jednego z pierwszych zdań czytanych przez Polaków: „Ala ma kota”.
Pochodzący z drobnomieszczańskiej rodziny, Falski kształcił się w Mińsku, a następnie na Politechnice Warszawskiej, gdzie związał się z ruchem niepodległościowym i konspiracyjnymi kręgami oświatowymi. Wziął udział w rewolucji 1905 roku jako jeden z przywódców PPS-owskiej młodzieży.
Marian Falski
Jego działalność obejmowała także tłumaczenia literatury na język białoruski i zaangażowanie w białoruską działalność wydawniczą, co przyniosło mu sławę i uznanie także wśród Białorusinów. W 1904 roku uczestniczył w pracy nad pierwszym „Elementarzem białoruskim”, został także współzałożycielem Partii Socjalistycznej Białej Rusi.
Marian Falski stoi jako trzeci z lewej strony (fot. Wikimedia Commons)
Aresztowany w 1907 roku za działalność konspiracyjną, Falski zdołał uciec z warszawskiej Cytadeli, po czym kontynuował studia w Krakowie. Jego kariera pedagogiczna nabrała rozpędu po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, kiedy to pracował w Ministerstwie Oświaty, zyskując powszechne uznanie wśród pedagogów.
„Elementarz” Falskiego, 1910
„Elementarz” Falskiego, 1910
W czasie II wojny światowej Falski nie zaprzestał działalności oświatowej, przygotowując materiały dla odbudowy polskiego szkolnictwa. Zostawił po sobie bogatą spuściznę prac z zakresu pedagogiki i organizacji systemu edukacji, z których najbardziej znany jest “Elementarz”, wydany po raz pierwszy w 1910 roku. Ten podręcznik do nauki czytania i pisania, stale doskonalony przez Falskiego, doczekał się wielu wznowień i stał się nieodłącznym elementem naszej polskiej kultury.
Wb24.org na podst. instytutpolski.pl, polskieradio.pl
Fot. Wikimedia Commons
