55 lat temu, 20 grudnia 1968 roku, Czesław Niemen, jeden z największych współczesnych polskich muzyków i kompozytorów urodzony w Wasiliszkach Starych na Grodzieńszczyźnie, osiągnął niebywały sukces, zdobywając jako pierwszy artysta w historii polskiej fonografii Złotą Płytę. Jego album „Dziwny jest ten świat”, zawierający tytułowy, ponadczasowy przebój, sprzedał się w nakładzie 160 tysięcy egzemplarzy, stając się symbolem muzycznej rewolucji i inspiracją dla wielu polskich twórców.
W 1967 roku, po sukcesie Czesława Niemena na festiwalu w Opolu, jego album osiągnął duże sukcesy sprzedażowe, częściowo dzięki popularności tytułowej piosenki, która stała się rozpoznawalnym polskim protest songiem lat 60. Złote Płyty, pierwotnie wprowadzone w USA w 1942 dla singli i w 1957 dla albumów, oceniają sprzedaż wydawnictw płytowych. W Polsce, kryteria dla Złotej, Platynowej i Diamentowej Płyty, przyznawanej od 1995 przez Związek Producentów Audio-Video (ZPAV), zależą od sprzedanych egzemplarzy (odpowiednio 15, 30 i 150 tysięcy). Niemen, sprzedając 160 tysięcy egzemplarzy, obecnie otrzymałby Diamentową Płytę.
Czesław Niemen, urodzony jako Czesław Wydrzycki w Starych Wasiliszkach w powiecie lidzkim tuż przed wybuchem II wojny światowej, spędził tam pierwsze dwadzieścia lat swojego życia. Edukację muzyczną rozpoczął w Grodnie na Białorusi, gdzie uczęszczał do szkoły muzycznej, grał na organach i śpiewał w chórze kościelnym. W 1958 roku rodzina Wydrzyckich przeniosła się do Polski, gdzie Czesław kontynuował naukę w szkole muzycznej i związał się ze środowiskiem studenckim w Gdańsku, wykonując latynoskie przeboje.
Dom rodziny Wydrzyckich w Starych Wasiliszkach (fot. polonika.pl/Dorota Janiszewska-Jakubiak)
Dom rodziny Wydrzyckich w Starych Wasiliszkach (fot. polonika.pl/Dorota Janiszewska-Jakubiak)
Dom rodziny Wydrzyckich w Starych Wasiliszkach (fot. polonika.pl/Dorota Janiszewska-Jakubiak)
Lata sześćdziesiąte zaowocowały narodzinami Niemena – artysty, który przyjął nazwisko od nazwy płynącej w pobliżu jego rodzinnego domu rzeki. To okres, w którym rozpoczęła się jego wielka kariera, zyskując popularność utworami takimi jak „Czy wiesz?”, „Pod papugami”, czy słynne „Czy mnie jeszcze pamiętasz?”, które zachwyciło nawet Marlenę Dietrich.
Czesław Niemen w Opolu, 1975 (fot. Archiwum Grażyny Rutowskiej, sygnatura: 40-9-144-9)
Niemena cechowała nieustanna ewolucja muzyczna, eksperymentowanie z różnymi stylami i instrumentami. Jego utwory, jak choćby „Bema pamięci żałobny rapsod” do słów Norwida, budziły zarówno zachwyt, jak i kontrowersje. Artysta był obiektem dyskusji ze względu na swoją muzykę, image, teksty i zachowanie. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, opinie wyrażane w prasie, radiu i telewizji miały bezpośredni wpływ na karierę artystyczną. Te opinie i oceny często decydowały o szansach na nagrania studyjne i występy koncertowe.
Mural w Warszawie przy ul. Żytniej (fot. wikipedia.org)
Od wielu lat cierpiał na nowotwór układu chłonnego, który próbował zwalczyć przy pomocy medycyny naturalnej. Zmarł 17 stycznia 2004 w Centrum Onkologii w Warszawie z powodu powikłań związanych z zapaleniem płuc, na które zapadł w szpitalu. Urna z prochami artysty została złożona w katakumbach na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Wb24.org na podst. pawet.net, polskieradio.pl, wikipedia.org
Fot. empik.com
