Dziś w Wilnie odbyły się uroczyste obchody 161. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego, historycznego zrywu narodów dawnej I Rzeczypospolitej przeciwko rosyjskiemu zaborcy, który miał miejsce w latach 1863-1864. W wydarzeniu tym wzięli udział prezydenci Polski i Litwy oraz liderka demokratycznej Białorusi Swiatłana Cichanouska.
W południe odbyła się msza święta w wileńskiej Bazylice Archikatedralnej św. Stanisława i św. Władysława, a po niej ceremonia na Cmentarzu na Rossie, gdzie pochowani są przywódcy powstania Konstanty Kalinowski i Zygmunt Sierakowski.
Obecni byli prezydenci Litwy i Polski, Gitanas Nausėda i Andrzej Duda. Zaproszona została również Swiatłana Cichanouska. Obok polskiej, litewskiej i ukraińskiej flagi zawisła również narodowa flaga białoruska.
Prezydent Andrzej Duda mówił, że „161 lat temu na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej rozpoczęła się zbrojna insurekcja przeciwko rosyjskim okupantom”.
„Kolejny raz Litwini, Polacy, Białorusini i Ukraińcy świętują pod znakiem, którym pieczętowały swoje dokumenty powstańcze władze. To trójdzielny herb z Orłem Białym, Pogonią i świętym Michałem Archaniołem, symbolizujący zarazem jedność i odrębne tożsamości Polski, Wielkiego Księstwa Litewskiego i Rusi” – podkreślił.
Udział Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej @AndrzejDuda
w ceremonii upamiętniającej
Powstanie Styczniowe. pic.twitter.com/1udTJBj4Z5— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) January 21, 2024
Prezydent odniósł się do obecnej sytuacji, zwracając uwagę, że nadal nasze narody muszą stawiać opór rosyjskiemu imperializmowi.
„Kolejnym etapem tych zmagań jest obecnie pełnoskalowa inwazja Rosji na niepodległą Ukrainę – a także zaciskająca się wokół Białorusi pętla, jaką jest zależność reżimu mińskiego od Kremla” – podkreślił Andrzej Duda.
Wskazał, że „sprzeciwiając się neoimperialnej polityce Rosji, wolne narody Europy Środkowej i Wschodniej niosą solidarne wsparcie walczącym Ukraińcom i białoruskiej opozycji demokratycznej”.
#Wilno | 161. rocznica Powstania Styczniowego. Złożenie wieńców w Kaplicy przez @AndrzejDuda, @GitanasNauseda, @Petro_Beshta , @Tsihanouskaya. pic.twitter.com/KQdE5hXwPW
— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) January 21, 2024
Podczas uroczystości przemówienie wygłosił Prezydent Litwy Gitanas Nausėda oraz liderka wolnej Białorusi Swiatłana Cichanouska.
Swoje przemówienie Cichanouska poświęciła duchowi narodu białoruskiego i jedności ludzi w walce z tyranią. Przypomniała o tym, że niedawno w Lidzie na grobie księdza Adama Falkowskiego usunięto herb powstania z lat 1863-1864.
„Tyrani mogą niszczyć pomniki, przepisywać podręczniki, torturować ludzi w więzieniach, ale nigdy nie uda im się zniszczyć bohaterskiego ducha powstańczego. Ten duch żyje dziś w milionach Białorusinów. W tych, którzy wyszli na ulice w 2020 roku. W naszych nieustraszonych wojownikach, którzy bronią Ukrainy. W naszych niezłomnych więźniach politycznych, którzy przechodzą przez tortury w więzieniach Łukaszenki. Żyje on w naszych partyzantach. W uczciwych nauczycielach i muzykach. Artystach i aktywistach. Ten duch żyje we wszystkich naszych wolnościowych narodach. I naszym obowiązkiem jest doprowadzenie do końca sprawy rozpoczętej przez powstańców. Wierzę, że tym razem nam się uda. Tyrania poniesie porażkę” – powiedziała.
Powstanie styczniowe, które wybuchło w styczniu 1863 roku, było największym zbrojnym zrywem narodowym przeciwko Imperium Rosyjskiemu w XIX wieku. Jego celem było odzyskanie ziem dawnej I Rzeczypospolitej, które zostały utracone w wyniku rozbiorów dokonanych przez Rosję, Prusy i Austrię. Powstanie objęło głównie tereny obecnej Polski, Litwy, Białorusi i częściowo Ukrainy. Mimo początkowych sukcesów brak wystarczającego wsparcia międzynarodowego i brak jedności wśród przywódców powstania doprowadziły do jego upadku w 1864 roku. Powstanie styczniowe miało ogromne znaczenie nie tylko dla polskiej świadomości narodowej, ale także białoruskiej i litewskiej.
Przywódcą powstania na ziemiach białoruskich był Konstanty Kalinowski. Został on aresztowany pod koniec stycznia 1864 roku w Wilnie i skazany na karę śmierci przez powieszenie, którą wykonano po 10 dniach. Miejsce pochówku Kalinowskiego i straconych razem z nim towarzyszy było nieznane aż do niedawna, kiedy ich mogiły zostały odkryte po obsunięciu się ziemi na Górze Giedymina. 22 listopada 2019 roku odbyła się uroczysta ceremonia ponownego pochówku szczątków Kalinowskiego i innych powstańców.
Antypolski incydent w Lidzie. Z grobu bohaterskiego księdza zniknął herb powstania styczniowego
Wb24.org na podst. prezydent.pl, nashaniva.com, reform.by
Fot. nashaniva.com
Zdjęcie główne: Marek Borawski/KPRP
