Ferdynand Antoni Ossendowski — jedna z najbardziej zagadkowych postaci polskiej literatury XX wieku, urodził się 27 maja 1876 roku w Lucynie niedaleko Witebska, obecnie na terenie Łotwy. Ossendowski był wszechstronnym talentem — pisarzem, dziennikarzem, podróżnikiem, a także działaczem politycznym, naukowym i społecznym. Jego literacki dorobek obejmuje kilkadziesiąt książek, w tym słynną “Zwierzęta, ludzie, bogowie”, przetłumaczoną na 19 języków, oraz pierwszą biografię Lenina, ostrzegającą przed zagrożeniami bolszewizmu i komunizmu. Ossendowski pozostaje postacią niezwykle ważną i wpływową, a jego dzieła wciąż inspirują i fascynują czytelników na całym świecie.
Studiował na wydziale przyrodniczo-matematycznym uniwersytetu w Petersburgu, gdzie został asystentem znanego przyrodnika, prof. Szczepana Zalewskiego. Swoje naukowe zainteresowania rozwinął, uczestnicząc w ekspedycjach badawczych, które zaprowadziły go na Kaukaz, nad rzekę Dniestr, w rejon Jeniseju oraz w okolice jeziora Bajkał. Jego podróże naukowe objęły także Chiny, Japonię, Sumatrę i Indie.
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Lucynie (obecnie na Łotwie)
Życie Ossendowskiego było pełne dramatycznych zwrotów. W Harbinie, za organizację protestów przeciwko rosyjskim represjom w Polsce, został skazany na śmierć, lecz ostatecznie udało mu się uniknąć egzekucji dzięki złagodzeniu wyroku. Podczas rosyjskiej wojny domowej współpracował z Białymi, przekazując dokumenty Sissona na Zachód, które wskazywały na powiązania Lenina z niemieckim wywiadem oraz finansowanie bolszewików przez Niemcy. Jego antykomunistyczne przekonania były dobrze znane, co spowodowało, że stał się celem bolszewickiej policji politycznej (CzeKa).
fot.polona.pl
Z książki “Afryka. Kraje i ludzie” (fot. polona.pl)
Ossendowski uciekł z Rosji do Mongolii, gdzie został doradcą barona Ungerna, wspierając go w walce przeciwko bolszewikom. Międzynarodową sławę przyniosła mu książka “Zwierzęta, ludzie, bogowie”, opisująca jego ucieczkę z chaotycznej Rosji. Po powrocie do Polski w 1922 roku kontynuował karierę pisarską, stając się jednym z najpopularniejszych autorów na świecie, często porównywanym do takich pisarzy jak Rudyard Kipling czy Jack London. Jego książka „Lenin”, stanowiła ostrą krytykę rewolucji i komunizmu.
Z żoną Zofią i znajomym w Kosowie Huculskim (fot. nac.gov.pl)
Wnętrze pracowni w Warszawie (fot. nac.gov.pl)
W czasie II wojny światowej Ossendowski dołączył do Stronnictwa Narodowego. Zmarł w 1945 roku, krótko przed wkroczeniem Armii Czerwonej, pozostawiając za sobą zniszczone archiwum i zachowując milczenie co do swojej działalności wywiadowczej. Po zajęciu Polski przez Sowietów, jego grób stał się przedmiotem zainteresowania NKWD, które ekshumowało jego zwłoki w poszukiwaniu potwierdzenia śmierci lub informacji o rzekomym skarbie barona Ungerna.
Wb24.org na podst. bliskopolski.pl, wikipedia.org
