118 lat temu, 1 lipca 1906 roku, w Pacewiczach na Grodzieńszczyźnie urodził się Maciej Kalenkiewicz „Kotwicz” — legendarny cichociemny i hubalczyk, który poświęcił życie walce o Kresy Wschodnie. W raportach był nazywany przez enkawudzistów “Bezrukij Major”.
Maciej Kalenkiewicz „Kotwicz” brał udział w wojnie obronnej w 1939 roku. Po sowieckiej agresji dołączył do Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, stając się z czasem jego zastępcą.
Maciej Kalenkiewicz “Kotwicz” (fot. nac.gov.pl)
Po przedostaniu się na Zachód przyczynił się do powstania cichociemnych oraz 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Stanisława Sosabowskiego, oraz koncepcji ich wykorzystania do walk w Polsce. Sam przeszedł szkolenie jako cichociemny i został zrzucony na polskie ziemie, gdzie objął dowództwo Okręgu Nowogródek Armii Krajowej.
Maciej Kalenkiewicz podczas operacji Ostra Brama (fot. Roman Korab-Żebryk: Operacja wileńska AK, PWN, Warszawa 1988)
21 sierpnia 1944 roku kilkudziesięciu żołnierzy AK dowodzonych przez „Kotwicza” starło się z około 600 Sowietami. Polacy długo odpierali ataki, z którymi kilka tygodni wcześniej zdobywali Wilno. W trakcie walki poległ ppłk Kalenkiewicz oraz 35 jego podkomendnych. Sowieci nie brali jeńców, dobijając rannych. Bitwa pod Surkontami była pierwszym regularnym starciem pomiędzy AK a wojskami sowieckimi na zajętych terenach Polski.
Grób ppłk. Macieja Kalenkiewicza w Surkontach. Cmentarz został barbarzyńsko zrównany z ziemią w 2022 roku przez służby łukaszenkowskie (fot. wikipedia.org/Robert Wielgórski)
Przeczytaj również:
79. rocznica bitwy pod Surkontami, określanej „Kresowymi Termopilami”
Więcej o „Kotwiczu” w publikacji (PDF do pobrania).
Źródło: IPN
