14 września 2024 r. w kościele pw. św. Kazimierza w Powiewiórce na Litwie odbędą się uroczystości pogrzebowe Napoleona Ciukszy ps. „Waligóra”, żołnierza Armii Krajowej, który służył w oddziale Antoniego Burzyńskiego ps. „Kmicic”, stacjonującym w rejonie jeziora Narocz (obecnie w obwodzie mińskim na Białorusi). Jego szczątki zostały odnalezione i zidentyfikowane przez Instytut Pamięci Narodowej.
Program uroczystości:
10.00 – Msza Święta w kościele pw. św. Kazimierza w Powiewiórce.
11.00 – Przejście konduktu pogrzebowego na cmentarz.
11.30 – Uroczysty pochówek.
W uroczystościach wezmą udział m.in. żołnierze z 9. Warmińskiego Pułku Rozpoznawczego, który nosi imię płk Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszka” – dowódcy „Waligóry”.
Organizatorami uroczystości są Starostwo w Podbrodziu oraz Instytut Pamięci Narodowej.
Napoleon Ciukszo urodził się w 1913 r. w Bielkiszkach w powiecie święciańskim w dawnym województwie wileńskim. W 1943 r. wstąpił do pierwszego na Wileńszczyźnie oddziału Armii Krajowej dowodzonego przez Antoniego Burzyńskiego ps. „Kmicic”, który stacjonował w rejonie jeziora Narocz. Brał udział w akcjach zbrojnych przeciwko Niemcom oraz w starciach z kolaboracyjnymi formacjami litewskimi i białoruskimi.
W sierpniu 1943 r. podczas jednej z potyczek został ciężko ranny. Po rozbrojeniu Brygady „Kmicica” przez sowiecką partyzantkę pod koniec sierpnia 1943 r., Ciukszo, któremu udało się uniknąć aresztowania, znalazł się pod komendą Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszka” w formującej się 5. Wileńskiej Brygadzie AK. Kontynuował walkę w plutonie „Zapory”, gdzie pełnił funkcję dowódcy drużyny. Oddział operował w okolicy Świra (obecnie w rejonie miadziolskim obwodu mińskiego), przeprowadzając liczne akcje przeciwko formacjom niemieckim oraz sowieckiej partyzantce.
Cypliszki. Prace poszukiwawcze w 2022 r. (fot. Michał Siemiński/IPN)
Rogatywka odnaleziona podczas prac poszukiwawczych w Cypliszkach w 2022 roku (fot. IPN)
Poległ podczas akcji wymierzonej w niemieckiego konfidenta kilka dni przed Wigilią Bożego Narodzenia w 1943 r. Został pochowany przez kolegów z oddziału w polu pod samotną topolą, w pobliżu zaścianka Cypliszki. Miejsce pochówku zostało zatarte po przeprowadzeniu prac melioracyjnych po II wojnie światowej. W 2003 r. w pobliżu pochówku postawiono krzyż upamiętniający Napoleona Ciukszę. Na prośbę krewnych oraz Polaków opiekujących się tym miejscem, zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji, po przeprowadzeniu kwerendy, podjął prace poszukiwawcze, odnajdując jego szczątki.
Przeczytaj również:
80 lat temu w okolicach Naroczy powstał powstał pierwszy na Wileńszczyźnie oddział AK
Źródło: wb24.org/l24.lt/IPN
Polskie media odgrywają ważną rolę w utrzymaniu tożsamości narodowej Polaków na Białorusi. Niestety, z powodu ciągłego niedofinansowania dalsze funkcjonowanie portalu jest poważnie zagrożone. Abyśmy mogli kontynuować naszą misję, potrzebujemy Państwa wsparcia.
