W Dzień Wszystkich Świętych, nasi młodzi czytelnicy z Grodzieńszczyzny, odwiedzili zniszczony przez reżim Łukaszenki cmentarz żołnierzy Armii Krajowej w Surkontach. Młodzi patrioci zapalili znicze, zawiesili biało-czerwone wstążki i odmówili modlitwę nad grobami bohaterów AK, którzy polegli po zaciętej walce z NKWD w bitwie nazywanej “Kresowymi Termopilami”.
Na wojskowym cmentarzu w Surkontach, w rejonie werenowskim na Grodzieńszczyźnie, spoczywa 35 żołnierzy Armii Krajowej wraz z ich dowódcą, podpułkownikiem Maciejem Kalenkiewiczem “Kotwiczem”. Kalenkiewicz był współtwórcą koncepcji cichociemnych oraz współautorem operacji „Ostra Brama”. Polegli oni 21 sierpnia 1944 roku, stawiając opór znacznie przeważającym siłom NKWD. Bój w Surkontach określany jest jako „Kresowe Termopile” – tu uratowany został honor polskiego oręża po haniebnym rozbrojeniu oddziałów AK pod Wilnem.
Młodzi Polacy z Grodzieńszczyzny złożyli kwiaty i zapalili znicze na miejscu spoczynku bohaterów AK poległych pod Surkontami
Cmentarz poległych pod Surkontami AK-owców został wzniesiony w latach 90. staraniem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Uroczyste poświęcenie nekropolii zgromadziło około stu kombatantów z Polski, wśród których była Irena Kalenkiewiczowa, wdowa po ppłk. „Kotwiczu”, oraz kilku ocalałych uczestników bitwy. Przez długi czas cmentarz był pod stałą opieką Polaków z Lidy.
Tak wyglądał cmentarz wojskowy w Surkontach (fot. Robert Wielgórski)
Fragment nekropolii, m.in. grób Macieja Kalenkiewicza (fot. Robert Wielgórski)
25 sierpnia nad ranem 2022 roku, niedługo po kolejnej rocznicy bitwy, na miejsce spoczynku polskich żołnierzy wjechały koparki i spychacze. Przywieziono tam również tony piasku, a ciężki sprzęt wkroczył na teren, dewastując groby oraz krzyże. Następnie zdewastowany cmentarz został zasypany ujeżdżonym przez koparkę piaskiem.
Jednak to nie koniec historii – dla Polaków miejsce to pozostaje święte, a pamięć o bohaterach jest wciąż pielęgnowana, pomimo wszelkich prób jej wymazania. Jak napisali młodzi patrioci: „Wierzymy, że już niebawem nadejdzie dzień, gdy cmentarz w Surkontach zostanie odbudowany. Cześć i chwała Bohaterom!”
Kresowiak
