Pojawiły się unikalne zdjęcia pierwszej barokowej świątyni pod wezwaniem św. Stanisława w Mohylewie, ukrytej za nowszą fasadą katedry. Doskonale zachowana architektura stanowi niezwykłe źródło dla dalszych badań i odkryć historycznych.
Fragmenty pierwszej barokowej świątyni w Mohylewie (fot. pups-mog.livejournal.com)
Historia powstania kościoła karmelitów
Murowany barokowy kościół przy klasztorze karmelitów został wzniesiony w latach 1738–1752. Posiadał tradycyjny dla białoruskiego baroku dwuwieżowy wygląd, który został uwieczniony na słynnym malowidle w kościele. Fresk przedstawia panoramę miasta, a na jej lewym krańcu widnieje dwuwieżowa świątynia pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Najbardziej znany fresk z kościoła przedstawia panoramę miasta z 1765 roku. Po lewej stronie dwuwieżowy kościół karmelitów przed przebudową (fot. lekary.com)
Przebudowa przez biskupa Stanisława Bohusza-Siestrzeńcewicza
Po przyłączeniu Mohylewa do Rosji, biskup Stanisław Bohusz-Siestrzeńcewicz stał się zwierzchnikiem wszystkich katolików w imperium rosyjskim. Rozpoczął w mieście ambitne projekty budowlane, w tym wzniesienie własnych rezydencji miejskich i podmiejskich oraz przebudowę fasad kościołów na wzór Bazyliki św. Piotra w Rzymie.
Katedra w Mohylewie w 1871 roku (źródło: Tygodnik Ilustrowany. Nr. 192, 1871)
Podniesienie do rangi katedry
Kościół otrzymał nowy tytuł —św. Stanisława—na cześć patrona biskupa i fundatora przebudowy. Stare wieże zostały usunięte, a do fasady dobudowano ogromny portyk z czterema kolumnami jońskimi, nadając budowli wydłużony kształt. W 1783 roku świątynia została podniesiona do rangi katedry archidiecezji mohylewskiej.
Fasada katedry pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Stanisława w Mohylewie (fot. wikipedia.org)
Architektoniczne zmiany
W latach 1773–1782 (według niektórych źródeł w 1788) fasada kościoła została przebudowana w stylu klasycystycznym. Oprócz portyku, od południowej strony prezbiterium dobudowano pomieszczenia seminaryjne i drukarnię, zakończone wieżyczkami przypominającymi rotundy.
Nawa główna katedry (fot. wikipedia.org)
Ukryte skarby baroku
Mimo usunięcia wież, z dziedzińca nadal można dostrzec ich pozostałości. Wnętrza starych wież kryją oryginalne barokowe elementy, takie jak nisze z muszlowymi konchami i bogato zdobione gzymsy. Odkryto również stiukowy napis „S. Simon Stochcivs”, odnoszący się prawdopodobnie do figury św. Szymona Stocka, pierwszego generała zakonu karmelitów.
Malowidło na sklepieniu nawy głównej (fot. wikipedia.org)
Męczeństwo św. Sebastiana (fot. wikipedia.org)
Przemienienie Pańskie (fot. wikipedia.org)
Zniszczenia i odbudowa
Po zniszczeniach w 1810 roku świątynia została ponownie odbudowana. W jej wnętrzu znajdowały się freski namalowane przez artystów takich jak Głowacki, Piotrowski i Furst w latach 1765–1767, 1780 i 1860. Po zamknięciu kościoła św. Antoniego w 1865 roku przeniesiono do niej cudowny obraz św. Antoniego, który niestety zaginął podczas II wojny światowej.
Jeden z fresków w mohylewskiej katedrze (fot. t.me/spadczyna)
Losy świątyni w czasach sowieckich
W okresie sowieckim, od 1935 roku, budynek kościoła służył jako archiwum NKWD, a w latach 1964–1986 mieściło się w nim Archiwum Państwowe Obwodu Mohylewskiego.
Odrodzenie i ponowna konsekracja
Dzięki staraniom proboszcza i wiernych, w latach 1990–1996 przeprowadzono odbudowę i renowację kościoła, przywracając mu pierwotną funkcję sakralną. 13 lipca 1996 roku kardynał Kazimierz Świątek dokonał ponownej konsekracji świątyni. Od 1991 roku pełni ona rolę konkatedry archidiecezji mińsko-mohylewskiej.
Opracował Władysław Boradyn
