Emilia Plater była postacią uosabiająca ducha epoki romantyzmu. Zapisała się na kartach historii Polski jako symbol patriotyzmu i walki o niepodległość ze względu na swoją bohaterską postawę w czasie Powstania Listopadowego. To jej Adam Mickiewicz poświęcił wiersz „Śmierć Pułkownika”. Dziś, 13 listopada mija 218. rocznica urodzin polskiej bohaterki.
Urodzona w 1806 roku w Wilnie, Emilia Plater pochodziła z rodziny szlacheckiej o bogatych tradycjach patriotycznych. Po rozstaniu rodziców zamieszkała z matką w majątku Liksna w pobliżu Dyneburga (obecna Łotwa), gdzie dorastała wraz z dwoma kuzynami. Miała szerokie zainteresowania, obejmujące historię i literaturę, oraz otrzymała wszechstronne wykształcenie, wykazując talent w pisaniu wierszy, śpiewie i rysunku. Emilia była również znakomitym jeźdźcem, trenowała szermierkę i uprawiała polowania. Fascynowała ją postać Joanny d’Arc, podziwiała Tadeusza Kościuszkę oraz Laskarinę Babulinę, grecką bohaterkę walk o niepodległość, której portret zdobił pokój młodej Emilii.
Liksna – miejsce młodości Emilii na rysunku Napoleona Ordy
Dowiedziawszy się o wybuchu Powstania Listopadowego w Warszawie, zaczęła wzywać krewnych i przyjaciół do przygotowania zrywu na Litwie i Białorusi.
Emilia Plater, autor Achille Devéria
29 marca 1831 Emilia zebrała oddział partyzancki złożony z 280 strzelców, 60 jeźdźców i kilkuset chłopów uzbrojonych w kosy i poprowadziła ich do walki. W tym czasie dziewczyna miała 24 lata. Stoczyła też kilka zwycięskich starć z Rosjanami. Chociaż przewaga wroga była zbyt duża, by przeprowadzić bezpośredni atak na Dyneburg, jej oddział, choć osłabiony, dołączył do innej grupy powstańców. Emilia zyskała w tym czasie sympatię i uznanie wśród żołnierzy. Udało jej się nawet uzyskać stopień kapitana – w tamtym czasie była to najwyższa ranga, jaką mogła otrzymać kobieta.
Emilia Plater na czele kosynierów w 1831, obraz Jana Rosena
Aby kontynuować walkę, postanowiła dołączyć do sił powstańczych działających w okolicach Warszawy. Przez dziesięć dni, w przebraniu chłopskim i w towarzystwie krewnego Cezarego Platera oraz towarzyszki walki Marii Raszanowiczówny, przemierzała lasy w kierunku Królestwa Polskiego. Wkrótce jednak, wyczerpana trudami wędrówki, zmarła.
Jej imię weszło do legend oraz zostało uwiecznione w słynnym wierszu Adama Mickiewicza „Śmierć pułkownika”, licznych utworach innych pisarzy, poetów i artystów polskich. Wiele ulic polskich miast nosi jej imię.
Wb24.org na podst. wikipedia.org, wrotapodlasia.pl
