W eklektycznej kaplicy na Cmentarzu Polskim w Mohylewie, najważniejszym miejscu pamięci narodowej na wschodzie Białorusi, wstawiono nowe drzwi. Decyzja ta wywołała krytykę lokalnej społeczności polskiej i miłośników zabytków, ponieważ poprzednie drzwi, choć nie były historyczne, lepiej pasowały do stylu budowli.
Zmiany wprowadzane na terenie cmentarza, takie jak instalacja niepasujących do historycznej architektury plastikowych drzwi, budzą obawy o przyszłość tego unikalnego miejsca. Mieszkańcy miasta i miłośnicy zabytków apelują o pełne uwzględnienie wszystkich obiektów cmentarza w planach ochrony i o większą dbałość o zachowanie jego autentycznego charakteru dla przyszłych pokoleń.
Kaplica na Cmentarzu Polskim w Mohylewie przed i po wymianie drzwi – plastikowe drzwi znacząco odbiegają od pierwotnego charakteru budowli (fot. t.me/spadczyna)
Unikalna nekropolia z bogatym dziedzictwem
Polski cmentarz w Mohylewie to nie tylko miejsce spoczynku wielu zasłużonych osób, ale także skarbnica architektoniczno-artystyczna. Na jego terenie znajdują się dwie duże i dwie małe kaplice grobowe. Jedna z nich wyróżnia się rzadkim stylem neoegipskim, a druga niestety została zdewastowana przez służby komunalne. Ponadto, cmentarz zdobią liczne rzeźbione nagrobki, świadczące o bogatej historii i kulturze ziemi mohylewskiej.
Zabytkowe nagrobki na Cmentarzu Polskim w Mohylewie (fot. Władysław Czechowicz/wikipedia)
Brak pełnej ochrony zabytków
Mimo że sam cmentarz i główna kaplica zostały wpisane na Państwową Listę Zabytków, w projekcie stref ochronnych brakuje wzmianki o pozostałych obiektach na jego terenie, takich jak inne kaplice czy stare ogrodzenie. Oznacza to, że choć cmentarz jako całość podlega ochronie, poszczególne elementy jego architektury już nie. Sytuacja ta przypomina problem z Wojskowym Cmentarzem w Mińsku, gdzie dokumentacja zabytków nie jest w pełni dostępna publicznie.
Wybitni Polacy spoczywający w Mohylewie
Założony na przełomie XVIII i XIX wieku polski (katolicki) cmentarz w Mohylewie zajmuje obszar 2,5 ha i znajduje się przy ulicy Łazarenko. Najstarszy zachowany grób pochodzi z 1810 roku. W centralnej części nekropolii wznosi się kaplica Sianożęckich, zbudowana z czerwonej cegły w 1904 roku, będąca przykładem architektury neoklasycystycznej.
Grób Włodzimierza i Aleksandryny Ciechanowieckich (fot. polski-cmentarz.info)
Grobowiec marszałka szlachty Żukowskiego (fot. polski-cmentarz.info)
Pomnik ks. Eugeniusza Światopełk-Mirskiego (fot. polski-cmentarz.info)
Aleja prowadząca od bramy cmentarza do kaplicy jest miejscem spoczynku wielu wybitnych osobistości. Po lewej stronie alei znajdują się bezcenne pomniki, m.in. marszałka szlachty Żukowskiego, zasłużonej dla ziemi mohylewskiej rodziny Ciechanowieckich oraz księdza Eugeniusza Światopełk-Mirskiego. Ksiądz Mirski został zamordowany przez bolszewików w 1918 roku pod zarzutem działalności kontrrewolucyjnej, przynależności do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) i ukrywania polskich żołnierzy.
Kresowiak
Zdjęcie główne: poshyk.info
Polskie media odgrywają ważną rolę w utrzymaniu tożsamości narodowej Polaków na Białorusi. Niestety, z powodu ciągłego niedofinansowania dalsze funkcjonowanie portalu jest poważnie zagrożone. Abyśmy mogli kontynuować naszą misję, potrzebujemy Państwa wsparcia.
