Czesław Jankowski – wszechstronny i wybitny umysł z Oszmiany

167 lat temu, 9 grudnia 1857 roku, w Oszmianie urodził się Czesław Jankowski – polski poeta, krytyk literacki, publicysta i historyk. Działał głównie w Wilnie, gdzie od 1907 roku redagował gazetę „Głos Polski” i współpracował z miejscowym środowiskiem konserwatystów. Przygotowywał dla Ligi Narodów dokumentację dotyczącą potrzeb włączenia Wileńszczyzny w skład Polski.

Młode lata

Urodził się w rodzinie Karola Jankowskiego i Wandy z Benisławskich herbu Pobóg. Początkową edukację odebrał w domu pod kierunkiem szwajcarskiego guwernera oraz matki. W latach 1870–1877 uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Mitawie (obecnie Jełgawa na Łotwie), gdzie językiem wykładowym był niemiecki. Studia wyższe rozpoczął na Wydziale Filologiczno-Historycznym Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego (1877–1879), kontynuując je następnie na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (1879–1882).

Człowiek wielu talentów

Po studiach Jankowski osiedlił się w Wilnie, gdzie aktywnie uczestniczył w życiu literackim i społecznym. Od 1907 roku redagował gazetę „Głos Polski”, współpracując z miejscowymi konserwatystami. Był również prezesem wileńskiego oddziału Związku Zawodowego Literatów Polskich oraz Syndykatu Dziennikarzy Wileńskich. W kwietniu 1919 roku objął stanowisko kierownika Wydziału Prasowego Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich w Wilnie, zajmującego się monitorowaniem prasy.

Jankowski zasłynął jako wybitny tłumacz, przekładając na język polski dzieła około 35 autorów, głównie niemieckich i francuskich. Jego przekład sekwencji „Stabat Mater dolorosa” został wykorzystany w słynnym opracowaniu muzycznym Karola Szymanowskiego.

Przewodniczył także tzw. Komitetowi Pasa Neutralnego – organowi polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, który przygotowywał dla Ligi Narodów dokumentację dotyczącą Wileńszczyzny, regionu, do którego roszczenia zgłaszali Litwini.

Życie prywatne

Był dwukrotnie żonaty. W 1886 roku poślubił Marię Jasieńską, z którą miał dwie córki: Ewę (1889–1902) i Irenę, późniejszą drugą żonę Marcelego Szaroty. Niedługo przed śmiercią ożenił się z Jadwigą z Andrzejewskich.

Czesław Jankowski zmarł 6 października 1929 roku w Wilnie. Został pochowany na cmentarzu Na Rossie, na tzw. Górce Literackiej. 6 października 1933 roku odsłonięto jego pomnik nagrobny autorstwa rzeźbiarza Bolesława Bałzukiewicza.

Jego spuścizna rękopiśmienna znajduje się w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego.

Czesław Jankowski pozostaje postacią zasłużoną dla polskiej literatury i kultury, szczególnie w kontekście Wileńszczyzny i Kresów Wschodnich.

Opracował Edward Szymkiewicz

 Polskie media odgrywają ważną rolę w utrzymaniu tożsamości narodowej Polaków na Białorusi. Niestety, z powodu ciągłego niedofinansowania dalsze funkcjonowanie portalu jest poważnie zagrożone. Abyśmy mogli kontynuować naszą misję, potrzebujemy Państwa wsparcia.