165 lat temu, 15 grudnia 1859 r., w Białymstoku urodził się Ludwik Zamenhof, twórca języka esperanto. Był związany z Grodnem, gdzie pracował jako lekarz okulista, jednocześnie doskonaląc esperanto. To właśnie tam ukończył słownik i zbiór ćwiczeń tego języka.
Przyszły twórca esperanto urodził się w rodzinie żydowskiej. Jego ojciec, Markus, był nauczycielem języków obcych, co wpłynęło na zainteresowanie Ludwika lingwistyką od najmłodszych lat. Wielokulturowe środowisko Białegostoku, zamieszkałe przez Polaków, Żydów, Rosjan i Niemców, zainspirowało go do stworzenia uniwersalnego języka, który mógłby łączyć ludzi różnych narodowości.
Ludwik Zamenhof, ok. 1879
W wieku 10 lat Zamenhof napisał dramat “Wieża Babel, czyli tragedia białostocka w pięciu aktach”, wyrażając w nim pragnienie porozumienia między narodami. Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie studiował medycynę w Moskwie i Warszawie, specjalizując się w okulistyce. Pracował jako lekarz w różnych miejscowościach, m.in. w Grodnie, gdzie pracował nad doskonaleniem nowego języka. Właśnie tam ukończył słownik i zbiór ćwiczeń, które wydał drukiem. W okresie grodzieńskim swojego życia Zamenhof przetłumaczył na esperanto „Hamleta” Williama Szekspira oraz nowelę „Marta” Elizy Orzeszkowej.
Dom przy ulicy Kirowa w Grodnie, w którym mieszkał Ludwik Zamenhof (fot. vgr.by)
W 1887 roku, pod pseudonimem “Doktoro Esperanto” (co oznacza “Doktor mający nadzieję”), opublikował podręcznik “Międzynarodowy język. Przedmowa i podręcznik kompletny”, przedstawiający zasady nowego języka – esperanto. Język ten charakteryzował się prostą gramatyką i łatwością nauki, co miało ułatwić komunikację międzynarodową.
“Międzynarodowy język. Przedmowa i podręcznik kompletny” autorstwa Ludwika Zamenhofa (fot. wikipedia.org)
Zamenhof był nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla ośmiokrotnie, co świadczy o uznaniu dla jego wkładu w promowanie pokoju i porozumienia między narodami. Zmarł 14 kwietnia 1917 roku w Warszawie.
Miejsce, w którym znajdował się dom rodzinny Zamenhofa, współcześnie. Widoczna tablica pamiątkowa na budynku (ul. Zamenhofa 26, Białystok), nad nią esperancki mural (fot. Adrian Grycuk/wikipedia.org)
Dzieło Zamenhofa żyje do dziś – esperanto wciąż jest używane przez ludzi na całym świecie. W różnych częściach globu funkcjonują koła esperantystów, a w 1990 r. Kościół katolicki uznał esperanto za pełnoprawny język liturgiczny. W 2012 r. język ten dodano do bazy Google Translate. Nadal wydawana jest prasa w esperanto, a także organizowane są kursy i warsztaty związane z jego nauką.
Tablica na domu w Grodnie, w którym mieszkał twórca esperanto (fot. wikipedia.org)
W Grodnie jego imię zostało uwiecznione w nazwie ulicy w dzielnicy Południowej (Jużnyj). Na budynku przy ulicy Kirowa 5, gdzie mieszkał, umieszczono tablicę pamiątkową. Bar winny, znajdujący się na parterze tego budynku, nosi nazwę „Esperanto”, a centrum biznesowe – „Zamenhof”.
Kresowiak
Polskie media odgrywają ważną rolę w utrzymaniu tożsamości narodowej Polaków na Białorusi. Niestety, z powodu ciągłego niedofinansowania dalsze funkcjonowanie portalu jest poważnie zagrożone. Abyśmy mogli kontynuować naszą misję, potrzebujemy Państwa wsparcia.
