131 lat temu, 2 stycznia 1894 roku, w Grodnie urodził się Józef Klukowski – wybitny rzeźbiarz, malarz i weteran wojny polsko-bolszewickiej. W 1932 roku, podczas X Igrzysk Olimpijskich w Los Angeles, zdobył złoty medal za rzeźbę “Wieńczenie zawodnika”. Było to jedyne złoto polskiego artysty wizualnego w historii Olimpijskich Konkursów Sztuki. Zginął z rąk nazistów podczas transportu do obozu koncentracyjnego.
Klukowski ukończył Korpus Kadetów w Połocku oraz Michajłowską Szkołę Artyleryjską w Petersburgu. Służył w armii rosyjskiej, a następnie w I Korpusie Polskim w Rosji. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego, uczestnicząc w wojnie z bolszewikami.
W 1919 roku rozpoczął naukę w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, a od 1922 roku kontynuował studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Władysława Jarockiego. W 1928 roku wyjechał do Paryża, gdzie kształcił się w szkole André Lothe’a.
Józef Klukowski obok projektu pomnika, 1931 (fot.NAC)
Po powrocie do Polski w 1931 roku osiedlił się w Warszawie. W latach 1936–1939 był członkiem Bloku Zawodowych Artystów Plastyków. Brał udział w licznych wystawach zarówno w kraju, jak i za granicą, zdobywając uznanie za swoje prace rzeźbiarskie i malarskie.
Rzeźba dłuta artysty rzeźbiarza i malarza Józefa Klukowskiego przedstawiająca głowę Józefa Piłsudskiego, 1931, Paryż (fot. NAC)
Klukowski zdobył międzynarodowe uznanie dzięki sukcesom w Olimpijskim Konkursie Sztuki i Literatury. W 1932 roku na Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles otrzymał złoty medal za rzeźbę “Wieńczenie zawodnika”. Cztery lata później, podczas Igrzysk w Berlinie w 1936 roku, zdobył srebrny medal za pracę “Piłkarze”.
Jeden z dwóch konkursowych projektów rzeźbiarskich autorstwa Józefa Klukowskiego, który miał zdobić wschodnią markizę Dworca Głównego w Warszawie. Projekty te otrzymały I i II nagrodę (fot. NAC)
Podczas II wojny światowej Klukowski brał udział w powstaniu warszawskim. Po jego upadku został aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen. Zginął w 1944 lub 1945 roku podczas transportu do obozu Bergen-Belsen.
Opracował Edward Szymkiewicz
