109 lat temu, 14 stycznia 1916 roku, w Chmielińcu niedaleko Miadzioła (obecnie w obwodzie mińskim na Białorusi) urodził się Jan Świderski – wybitny polski aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i radiowy, lektor oraz pedagog. Stworzył niezapomniane kreacje, m.in. w „Romulusie Wielkim” i „Cenie”, a także w repertuarze klasycznym i współczesnym, zarówno światowym, jak i polskim. Na trwałe zapisał się w historii jako jeden z najwybitniejszych aktorów Teatru Telewizji w latach 60. i 70.

W dzieciństwie jego rodzina przeniosła się do podwarszawskiego Józefowa, gdzie jego ojciec był pracownikiem cukrowni. Uczęszczał do Prywatnej Szkoły Powszechnej Towarzystwa Szkoły Mazowieckiej w Warszawie, a maturę zdał w Gimnazjum im. Adama Mickiewicza. Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, jednak szybko odkrył swoje powołanie do aktorstwa. W 1938 roku ukończył Wydział Aktorski Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie, a w 1948 roku Wydział Reżyserski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Łodzi.

Aktor Jan Świderski (fot. E.Hartwig/NAC)

Po ukończeniu studiów Świderski zadebiutował na scenie Teatru Polskiego w Poznaniu. Podczas II wojny światowej, wspólnie z Leonią Jabłonkówną, prowadził konspiracyjny teatrzyk w Krakowie. Po wojnie występował w teatrach w Bydgoszczy, Lublinie i Łodzi, a od 1949 roku związał się z warszawskimi scenami: Teatrem Polskim, Teatrem Dramatycznym (gdzie w latach 1961–1966 pełnił funkcję dyrektora i kierownika artystycznego) oraz Teatrem Ateneum, z którym był związany do końca życia.

Od 1948 roku Świderski był cenionym pedagogiem. Początkowo wykładał w łódzkiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, a następnie w warszawskiej PWST, gdzie w latach 1952–1963 pełnił funkcję prorektora. Przyczynił się do wychowania wielu wybitnych artystów polskiej sceny.

Danuta Szaflarska i Jan Świderski w filmie Zakazane piosenki (fot. wikipedia.org)

Świderski zagrał wprawdzie w wielu kultowych polskich filmach, takich jak “Zakazane piosenki” (1946), “Pierwsze dni” (1951), “Jak rozpętałem drugą wojnę światową” (1969), “Popioły” (1965) czy “Spirala” (1978), ale nie były to jego szczególne osiągnięcia.

Był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Lidia Zamkow (1918–1982), aktorka i reżyserka. Drugą żoną została Maria Jadwiga Wiśniewska (1925–2011), z zawodu lekarka.

Zmarł w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Władysława Nawrocka i Jan Świderski w sztuce “Stary Dworek” Adama Ważyka w 1946 roku. Teatr T.U.R. w Łodzi (fot. wikipedia.org)

Za swoje osiągnięcia artystyczne i pedagogiczne Jan Świderski został uhonorowany licznymi nagrodami i odznaczeniami, w tym Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi.

Kresowiak

Wysyłam
Ocena czytelników
5 (1 vote)