Dokładnie 81 lat temu, w nocy z 17 na 18 stycznia 1944 roku, odważni żołnierze oddziału nowogródzkiej Armii Krajowej pod dowództwem ppor. Zenona Batorowicza „Zdzisława”, przeprowadzili spektakularny atak na więzienie gestapo w Lidzie. W akcji uczestniczyło dziesięciu AK-owców, w tym członkowie polskiej konspiracji w Lidzie oraz partyzanci z II batalionu 77 pułku piechoty AK, dowodzeni przez Alfreda Fryesa ps. „Bez” i Tadeusza Bieńkowicza ps. „Rączy”.
Wymagająca ogromnej odwagi i precyzji operacja rozpoczęła się, gdy grupa uderzeniowa, przebrana w mundury żandarmerii niemieckiej i policji białoruskiej, została wpuszczona przez jednego ze strażników na teren więzienia. AK-owcom udało się rozbroić załogę i uwolnić około 70 przetrzymywanych osób, w tym wielu czołowych członków ruchu oporu.

Żołnierze II batalionu 77 Pułku Piechoty AK, kpr. Tadeusz Bieńkowicz “Rączy” stoi drugi od prawej (fot. wokol-ponurego.blogspot.com)
Następnie więźniowie zostali ustawieni w kolumnę i pod obstawą w niemieckich mundurach, cała grupa opuściła więzienie. Poza miastem uwolnionych przejął pluton z IV batalionu 77 pp AK. Część uwolnionych osób dołączyła do polskiej partyzantki, podczas gdy inni zostali rozmieszczeni w konspiracyjnych kwaterach.

Strona z “Biuletynu Informacyjnego” z 10 lutego 1944 r. z informacją o akcji w Lidzie (fot. wokol-ponurego.blogspot.com)
Za tę brawurową akcję zarówno „Bez”, jak i „Rączy” zostali odznaczeni Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy oraz awansowani. Pozostali uczestnicy również zostali wyróżnieni – otrzymali Krzyże Walecznych oraz awanse.

Płk. Tadeusz Bieńkowicz obchodzi swoje 95. urodziny, Warszawa 2018 (fot. wikipedia.org)
Oprac. na podst. baza.muzeum-ak.pl