167 lat temu, w Szemetowszczyźnie, w pobliżu jeziora Narocz, urodziła się Maria ze Skirmuntów Twardowska – wybitna polska badaczka flory białoruskiej, twórczyni licznych zielników rzadkich gatunków roślin. Była jedną z pierwszych kobiet (a może nawet pierwszą), która profesjonalnie badała florę Białorusi.

Była najstarszą córką Konstantego Skirmunta i Gabrieli z Umiastowskich. Jej rodzina należała do ziemiańskiej elity, znanej z działalności na rzecz modernizacji rolnictwa oraz zaangażowania politycznego.

Dwór Skirmuntów w Szemetowszczyźnie przed 1915 rokiem (fot. radzima.org)

Początkowe wykształcenie Maria zdobyła w domu rodzinnym, gdzie miała dostęp do bogatej biblioteki oraz prywatnych nauczycieli. Opanowała języki francuski i niemiecki, a dzięki bratu Kazimierzowi nauczyła się łaciny, co pozwoliło jej na studiowanie prac naukowych z zakresu botaniki. W wieku 18 lat wyjechała do Krakowa, gdzie uczęszczała na Wyższe Kursy dla Kobiet im. A. Baranieckiego, pierwszą w Polsce instytucję oferującą wyższe wykształcenie dla kobiet. Tam pogłębiała swoją wiedzę z zakresu nauk przyrodniczych, uczestnicząc w wykładach z astronomii, fizyki, chemii, botaniki, zoologii, mineralogii i higieny.

Maria Twardowska (źródło: ncbg.unc.edu)

W 1880 roku poślubiła Józefa Twardowskiego, właściciela majątku Wieleśnica koło Pińska. Po ślubie przeniosła się do majątku męża, gdzie kontynuowała swoje badania botaniczne, eksplorując okoliczne tereny bogate w unikalną roślinność. Mimo obowiązków związanych z opieką nad sparaliżowanym mężem oraz zarządzaniem majątkiem, nie zrezygnowała z pasji naukowej.

Dwór Twardowskich w Wieleśnicy na Polesiu w 1910 roku (fot. wikipedia.org)

Maria Twardowska była jedną z pierwszych kobiet prowadzących samodzielne badania nad florą białoruską. Publikowała swoje prace w czasopismach takich jak “Wszechświat” i “Pamiętnik Fizjograficzny”, gdzie dzieliła się wynikami swoich obserwacji oraz popularyzowała wiedzę przyrodniczą. Utrzymywała kontakty naukowe z wybitnymi polskimi botanikami, takimi jak Edward Janczewski, Józef Rostafiński, Władysław Dybowski czy Antoni Rehman.

Okaz typowy Hieracium pilosella L. ssp. twardowskianum Rehm & Woł. został zebrany przez Marię Twardowską 30 maja 1892 roku w Wieleśnicy i jest przechowywany w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie (źródło: ncbg.unc.edu)

Jej zielnik, zawierający liczne okazy roślin zebranych w okolicach Wieleśnicy i Szemetowszczyzny, został przekazany Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk. Niestety, podczas II wojny światowej kolekcja ta zaginęła. Do dziś jednak jej okazy znajdują się w zbiorach takich instytucji jak Muzeum Historii Naturalnej w Londynie czy Uniwersytet Karola w Pradze.

Kresowiak

Wysyłam
Ocena czytelników
5 (1 vote)