Inicjatywa Maldzis wykupiła mapę Wielkiego Księstwa Litewskiego, zwaną „mapą radziwiłłowską” od jej pomysłodawcy, wydrukowaną w Amsterdamie w 1631 roku w atlasie Willema Blaeu.
Uważana za arcydzieło sztuki kartograficznej. Pod względem precyzji i dokładności przewyższa wszystkie późniejsze mapy aż do końca XVIII w.
Mapa radziwiłłowska, wydanie z 1613 roku (źródło: lithuanianmaps.com)
Mapa obejmuje całe terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego w granicach sprzed unii lubelskiej z 1569 roku (czyli przed połączeniem z Królestwem Polskim) oraz częściowo ziemie sąsiednich krajów. Inicjatorem jej stworzenia i mecenasem był książę nieświeski oraz wybitny działacz państwowy Mikołaj Krzysztof Radziwiłł “Sierotka”.
Grigorij Astapenia i Paweł Macukiewicz, twórcy inicjatywy Maldzis (fot. Irina Orechowska)
Radziwiłł chciał przedstawić Europie cywilizowane, zurbanizowane państwo i obalić ówczesne opisy cudzoziemców sugerujące, że jest to kraina nieprzebytych lasów zamieszkana przez półdzikie plemiona. Mapa była tworzona praktycznie od podstaw i miała zawierać informacje geograficzne, polityczne oraz historyczne. Zbieraniem materiałów i dokonywaniem pomiarów zajął się nieświeski grawer Tomasz Makowski, który też najprawdopodobniej sporządził główny rysunek mapy. Parametry geograficzne zostały częściowo zaczerpnięte z dokumentów pomiary włócznej, reformy rolnej zainicjowanej w 1547 roku przez królową Bonę Sforzę. Mapę wykonał niderlandzki kartograf i grawer Hessel Gerritsz. Następnie została wydana w 1613 roku w Amsterdamie w drukarni Willema Janszoona Blaeu.
Mapa radziwiłłowska, wydanie z 1635 roku (źródło: lithuanianmaps.com)
„Mapa Radziwiłłowska była szeroko znana w Europie i służyła jako wzór dla kolejnych map tego regionu, ale już w XVIII wieku uważano ją za bardzo rzadką. Do dziś pozostaje niezwykle cennym źródłem historycznym. Zawiera ponad 1000 miejscowości, z czego ponad 300 znajduje się na terenach współczesnej Białorusi. W rzeczywistości jest to pierwsza naukowa mapa naszego kraju” – mówi lider inicjatywy Maldzis, Paweł Macukiewicz.
Oddzielne wydanie mapy ze schematem dolnego Dniepru, wyd. 1640 (źródło: raremaps.com)
Mapa została zakupiona na Litwie dzięki funduszom białoruskich mecenasów: Siergieja Kozłowskiego, Ani Bugłakowej, Władimira Gorłacza i Dymitra Podolińskiego.
W przyszłości zostanie przekazana do Pałacu w Nieświeżu jako dar. Zanim powróci do ojczyzny, będzie prezentowana podczas specjalnych wydarzeń poza granicami Białorusi.
Kresowiak
