Pałac Czetwertyńskich, usytuowany w samym sercu Grodna, w parku Giliberta, przeszedł gruntowny remont, który pozwolił mu odzyskać dawny blask, choć nie do końca w zgodzie z pierwotnym wyglądem.
Historia pałacu
Pałac powstał w latach 70. XVIII wieku w ramach zakrojonego na szeroką skalę projektu zagospodarowania przedmieścia Grodna – Horodnicy. Pracami nadzorował Antoni Tyzenhauz, choć faktycznym właścicielem całego kompleksu horodnickiego był król Stanisław August Poniatowski. Według badaczy projektantem budowli był architekt królewski Giuseppe de Sacco. Budynek przeznaczony był na siedzibę Królewskiej Akademii Medycznej, pierwszej uczelni wyższej na terenie obecnej Białorusi.
Budynek Królewskiej Akademii Medycznej w XIX wieku
Po przeniesieniu akademii do Wilna budynek przeszedł w ręce książąt Czetwertyńskich, którzy odegrali znaczącą rolę na dworze królewskim.
W pamiętniku pisarza Teodora Tripplina, który odwiedził Grodno 28 lipca 1856 roku, znajdują się wspomnienia dotyczące pałacu:
(…) dom księcia Czetwertyńskiego położony pomiędzy ogrodami na północnem przedmieściu, w czarującem miejscu, mieści w sobie kilka bardzo ładnych malowideł i kilkanaście starożytnych buław, buzdyganów, karabeli i rusznic. Jest to zdaje się jedyna galeryja obrazów i jedyne muzeum miasta.
Pałac na akwareli Napoleona Ordy
W 1890 r. w pałacu urodził się grodzieński historyk Józef Jodkowski. W budynku pałacowym mieszkał jego ojciec, Józef senior. Według wspomnień historyka Stanisława Kostelkowskiego w dworku mieścił się Syndykat Rolniczy.
Po II wojnie światowej w dawnym pałacu mieściła się siedziba komendanta wojskowego, który w latach 2000. wyprowadził się z budynku.
11 lutego 2010 roku Google umieścił w swoim logo przeglądarki wizerunek pałacu Czetwertyńskich w rocznicę narodzin Napoleona Ordy, autora akwareli z widokiem na budynek.
Pałac Czetwertyńskich obecnie (fot. facebook)
Wyzwania renowacyjne
Prace renowacyjne rozpoczęły się w trudnych warunkach. W piwnicach budynku zalegała woda. Usunięcie wilgoci stanowiło poważne wyzwanie, które opóźniło wszystkie dalsze prace. Mimo tego, z pomocą fachowców, udało się uratować budynek przed zniszczeniem.
Jednym z ważniejszych aspektów prac było zachowanie charakterystycznych elementów architektonicznych, które świadczą o wielowiekowej historii pałacu. Choć nie udało się przywrócić pierwotnego wyglądu budynku, zadecydowano, że nie będą przeprowadzane dalsze badania ani pełna rekonstrukcja. Działania te miały na celu uniknięcie zbyt długiego procesu uzgodnień i zatwierdzeń, które mogłyby spowolnić renowację.
Pałac Czetwertyńskich w 2024 roku (fot. Telegram)
Pozostałości po czasach sowieckich
Budynek, mimo że pełnił różne funkcje na przestrzeni lat, zachował niektóre elementy z czasów sowieckich. Attyki, kopuły przypominające hełmy oraz balustrada, które były elementami charakterystycznymi dla tego okresu, zostały pozostawione w nienaruszonym stanie. Zdecydowano się również na malowanie niektórych części fasady w różnych kolorach, co miało na celu ożywienie wyglądu budynku, jednak w granicach współczesnej estetyki.
Planowane zmiany
Choć renowacja budynku została zakończona, właściciel pałacu, który nabył obiekt w 2020 roku, ma ambitne plany na przyszłość. Celem jest nie tylko odrestaurowanie samego budynku, ale także przekształcenie jego otoczenia. Na terenie wokół pałacu planowane jest wybudowanie oranżerii oraz zagospodarowanie przestrzeni publicznej. Jednym z głównych założeń jest usunięcie ogrodzenia między pałacem a parkiem Giliberta, co umożliwi lepszy dostęp do przestrzeni i połączy obie te przestrzenie w jeden harmonijny kompleks.
Przeczytaj również:
Kontrowersje wokół renowacji Pałacu Czetwertyńskich w Grodnie
Źródło: wb24.org/hrodna.life/wikipedia.org
