252 lata temu (1773) Tadeusz Rejtan, poseł ziemi nowogródzkiej, przeszedł do historii jako symbol oporu przeciwko upadkowi państwa polskiego. Podczas obrad Sejmu Rozbiorowego w Warszawie, Rejtan dramatycznie próbował powstrzymać legalizację rozbioru, kładąc się w drzwiach sali sejmowej i wołając: „Po moim trupie!”
Rejtan, wierny instrukcjom otrzymanym od szlachty nowogródzkiej, zobowiązał się bronić integralności państwa nawet za cenę własnego życia. Jego desperacki gest został uwieczniony przez Jana Matejkę na obrazie „Rejtan – Upadek Polski” z 1866 roku, który stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli patriotyzmu w polskiej kulturze.
Portret Tadeusza Rejtana pędzla nieznanego autora z pocz. XIX wieku
Po zakończeniu Sejmu Rozbiorowego, Rejtan powrócił do rodzinnej Hruszówki (obecnie na Białorusi), gdzie, według przekazów, popadł w obłęd i 8 sierpnia 1780 roku popełnił samobójstwo, kalecząc się szkłem. Jego tragiczna śmierć była postrzegana jako efekt głębokiego rozczarowania i bólu spowodowanego utratą niepodległości przez ojczyznę.
Pamięć o Tadeuszu Rejtanie przetrwała w polskiej świadomości narodowej jako przykład bezkompromisowego patriotyzmu. Jego imię noszą m.in. liceum w Warszawie oraz zespół szkół w Rzeszowie.
Przeczytaj również:
Renowacja siedziby Rejtanów w Hruszówce. Jak obecnie wygląda zabytkowy dworek?
Kresowiak
