241 lat temu (1784) zmarł Franciszek Bohomolec – jeden z czołowych przedstawicieli polskiego Oświecenia – jezuita, nauczyciel, komediopisarz, poeta, publicysta i reformator języka. Pochodził z okolic Witebska, z rodziny szlacheckiej herbu Bogoria.
W wieku 17 lat wstąpił do zakonu jezuitów, studiował filozofię w Wilnie, a następnie retorykę i teologię w Rzymie. Po powrocie do Polski osiadł w Warszawie, gdzie uczył retoryki w Collegium Nobilium. Był aktywnym uczestnikiem życia intelektualnego stolicy, m.in. biorąc udział w słynnych obiadach czwartkowych u króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Collegium Nobilium, widok współczesny
Jako dramatopisarz zasłynął z komedii o charakterze dydaktycznym i satyrycznym, takich jak „Małżeństwo z kalendarza” (1766), „Czary” (1775) czy „Pan dobry” (1767), w których krytykował przesądy, ignorancję i wady szlachty. Adaptował również dzieła Moliera i Goldoniego, wprowadzając je na polskie sceny.
Franciszek Bohomolec
Przez ostatnie 20 lat życia redagował czasopismo „Monitor”, wzorowane na angielskich „The Tatler” i „The Spectator”, które odegrało kluczową rolę w upowszechnianiu idei Oświecenia w Polsce. Bohomolec był również autorem „Rozmowy o języku polskim” (1758), w której bronił czystości języka narodowego.
Małżeństwo z kalendarza – komedia satyryczna napisana przez Franciszka Bohomolca i wystawiona po raz pierwszy na deskach Teatru Narodowego 4 marca 1766 r.
Zmarł 24 kwietnia 1784 roku w Warszawie. Jego twórczość i działalność oświatowa miały znaczący wpływ na rozwój kultury i języka polskiego w XVIII wieku.
Kresowiak
