Pierwsza białoruskojęzyczna gazeta „Mużyckaja praŭda”, wydawana w czasie powstania styczniowego w latach 1862–1863 przez Konstantego (Kastusia) Kalinowskiego, została uznana przez władze Białorusi za materiał ekstremistyczny. Oznacza to, że wszelkie jej archiwalne numery, kopie i reprodukcje – mimo ich ogromnej wartości historycznej – mogą być obecnie uznane za nielegalne.
„Mużyckaja praŭda” była jednym z pierwszych periodyków wydawanych w języku białoruskim, drukowanych alfabetem łacińskim. Gazeta rozpoczynała się charakterystycznym zwrotem „Dzieciuki!”, skierowanym do miejscowych chłopów. W swoich artykułach Kalinowski apelował do ludu o zbrojną walkę o niepodległość, wzywał do odrzucenia rosyjskiej dominacji i nawoływał do odbudowy federacji polsko-litewskiej.
Według historyków „Mużyckaja praŭda” odegrała istotną rolę w budzeniu świadomości narodowej wśród chłopstwa na terenie dzisiejszej Białorusi. Jej największy wpływ odnotowano na Grodzieńszczyźnie – regionie, z którego pochodziło aż 17% uczestników powstania styczniowego. Obecnie oryginalne egzemplarze gazety przechowywane są m.in. w państwowych archiwach, w tym w Archiwum w Grodnie.
Źródło: wb24.org/hrodna.life
