104 lata temu (1921) w Postawach na Wileńszczyźnie (obecnie Białoruś) urodził się Stanisław Jasiukiewicz – jeden z najwybitniejszych polskich aktorów teatralnych i filmowych XX wieku. Zasłynął z ról w takich dziełach jak Krzyżacy, Potop czy serial Czterej pancerni i pies.
Młodość naznaczona wojną
W 1939 roku, jako 18-latek, Jasiukiewicz zgłosił się na ochotnika do Wojska Polskiego i wziął udział w kampanii wrześniowej. Po powrocie do rodzinnych Postaw, które kolejno okupowali Litwini, Sowieci i Niemcy, pracował jako robotnik i urzędnik, jednocześnie angażując się w działalność konspiracyjną. W 1944 roku walczył w IV Brygadzie Partyzanckiej Armii Krajowej. Po wkroczeniu Armii Czerwonej został zmobilizowany i wcielony do zapasowego pułku piechoty na terenie ZSRR (Kaługa).
Stary Rynek w Postawach (fot. delcampe.net)
Droga na scenę
Po wojnie, w 1946 roku, Jasiukiewicz powrócił do Polski i zamieszkał w Toruniu, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Jednocześnie zadebiutował na scenie Teatru Domu Żołnierza rolą Jana w Ślubach panieńskich. W latach 1947–1949 studiował na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Łodzi, a następnie rozpoczął pracę w Teatrze Dramatycznym we Wrocławiu. Od 1955 roku aż do śmierci był związany z Teatrem Polskim w Warszawie, gdzie stworzył wiele niezapomnianych kreacji, m.in. Gustawa-Konrada w Dziadach.
Stanisław Jasiukiewicz na scenie Teatru Polskiego (fot. Franciszek Myszkowski/encyklopediateatru.pl)
Sukcesy filmowe
Jasiukiewicz zadebiutował na ekranie w filmie Celuloza (1953) Jerzego Kawalerowicza. Wystąpił w ponad 60 produkcjach filmowych i telewizyjnych. Do jego najbardziej znanych ról należą: Ulrich von Jungingen w Krzyżakach (1960), ojciec Augustyn Kordecki w Potopie (1974) oraz Stanisław Kos, ojciec Janka, w serialu Czterej pancerni i pies (1966–1970).
Stanisław Jasiukiewicz jako Ulrich von Jungingen w filmie “Krzyżacy” (fot. filmwen.pl)
Aktor z misją
Jasiukiewicz był znany z głębokiego zaangażowania w przygotowanie do ról. Przygotowując się do roli ojca Kordeckiego, zamieszkał w klasztorze na Jasnej Górze, uczestniczył w modlitwach i prowadził życie zakonne, aby lepiej zrozumieć postać, którą miał zagrać.
Stanisław Jasiukiewicz w roli przeora Kordeckiego (fot. facebook.com/profile.php?id=100063984637356)
Ostatnie lata
Stanisław Jasiukiewicz zmarł 27 czerwca 1973 roku w Warszawie na raka trzustki. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim. Za swoje zasługi otrzymał m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1959), Odznakę 1000-lecia Państwa Polskiego (1967) oraz Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury (1968).
Kresowiak
