189 lat temu, 28 maja 1836 roku, w Subortowiczach na Wileńszczyźnie, urodził się Jan Aleksander Ludwik Karłowicz – jeden z najwybitniejszych polskich uczonych XIX wieku, ojciec sławnego kompozytora Mieczysława Karłowicza. Zajmował się etnografią, językiem, muzyką i kulturą ludową, a jego prace do dziś stanowią ważne źródło dla badaczy polskiej tradycji i języka.
Pochodzący z polskiej rodziny szlacheckiej herbu Ostoja, Karłowicz rozpoczął edukację w domu, a następnie uczęszczał do gimnazjum w Wilnie, które ukończył z wyróżnieniem. Mieszkał przez pewien czas w majątku Wiszniewo na Grodzieńszczyźnie. Studia kontynuował na Uniwersytecie Moskiewskim, gdzie zdobył tytuł kandydata nauk historyczno-filologicznych. Następnie poszerzał swoją wiedzę na uczelniach w Paryżu, Heidelbergu, Brukseli i Berlinie, studiując historię, filozofię, językoznawstwo oraz muzykę.
Jan Karłowicz w Wilnie, 1879 r. (fot. archiwum UW)
Słownik gwar polskich Jana Karłowicza, reprint 1911 r. (fot. tezeusz.pl)
Karłowicz był redaktorem czasopisma „Wisła” oraz współzałożycielem Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Jego prace obejmują m.in. „Słownik gwar polskich” oraz „Słownik wyrazów obcego a mniej jasnego pochodzenia”. Był członkiem honorowym Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu oraz członkiem Akademii Umiejętności.
Grób Jana Karłowicza na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (fot. wikipedia.org)
Jan Karłowicz zmarł 14 czerwca 1903 roku w Warszawie. Jego dorobek naukowy i kulturalny pozostaje nieoceniony, a jego prace inspirują także współczesnych badaczy kultury i języka polskiego.
Kresowiak
