Dziś mija 101 lat od śmierci Konstantego Gorskiego – naszego sławnego krajana, kompozytora, skrzypka-wirtuoza, pedagoga, dyrygenta, działacza społecznego oraz autora licznych pieśni i dwóch oper.
Konstanty Gorski urodził się 13 czerwca 1859 roku w Lidzie, w rodzinie Cypriana i Emilii z Szyrwińskich. Wczesną edukację muzyczną otrzymał w Grodnie i Wilnie, a następnie kontynuował naukę w Instytucie Muzycznym Apolinarego Kątskiego w Warszawie. Po śmierci Kątskiego przeniósł się do Petersburga, gdzie studiował w Konserwatorium pod kierunkiem Leopolda Auera i Nikołaja Rimskiego-Korsakowa. Ukończył studia w 1882 roku, otrzymując srebrny medal i tytuł „artysty wyzwolonego” .
Lida w XIX wieku. Obraz autorstwa Józefa Peszki
Po ukończeniu studiów Gorski rozpoczął działalność koncertową i pedagogiczną. W 1890 roku osiedlił się w Charkowie, gdzie przez 29 lat pełnił funkcję koncertmistrza orkiestry symfonicznej, dyrygenta oraz nauczyciela w Charkowskiej Szkole Muzycznej. Był również jednym z założycieli Towarzystwa Kulturalnego „Dom Polski” w Charkowie. Jego talent muzyczny zyskał uznanie Piotra Czajkowskiego, który uważał go za jednego z najlepszych wykonawców swojego Koncertu skrzypcowego D-dur .
Konstanty Gorski. Fotografia portretowa wykonana przez Alfreda Fedeckiego
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Gorski powrócił do kraju. Osiedlił się w Warszawie, gdzie pracował jako tapper w kinach „Colosseum” i „Wodewil”. Następnie przeniósł się do Poznania, gdzie od 1922 roku pełnił funkcję koncertmistrza orkiestry Teatru Wielkiego, aż do swojej śmierci w 1924 roku .
Tablica pamiątkowa na domu w Poznaniu, w którym Konstanty Gorski mieszkał w latach 1922–1924 (fot. Bogumił Selerski/Wikipedia.org)
Gorski pozostawił po sobie bogaty dorobek kompozytorski, obejmujący m.in. opery, pieśni, utwory instrumentalne i religijne. Jego najważniejsze dzieła to:
- Opera „Margier” – trzyaktowe dzieło oparte na poemacie Władysława Syrokomli, wystawione pośmiertnie w 1927 roku w Poznaniu.
- Opera „Za chlebem” – dwuczęściowa opera na podstawie noweli Henryka Sienkiewicza.
- Missa Solemnis Es-dur i Missa a-moll – utwory liturgiczne.
- „Zaczarowane koło” – symfoniczny poemat.
- „Souvenir de Nadrzecze” – utwór na skrzypce i fortepian, wyraz tęsknoty za rodzinnymi stronami.
Po wojnie wiele z jego dzieł zostało zapomnianych. Dopiero teraz, dzięki inicjatywom takim jak rekonstrukcja opery „Margier” przez dyrygenta Ivana Kostiakhina, jego twórczość jest na nowo odkrywana i doceniana.
Kresowiak
