157 lat temu (1868) w Wołkowysku urodził się Dawid Janowski – wybitny polski szachista o międzynarodowej renomie, uczestnik meczu o mistrzostwo świata z Emanuelem Laskerem w 1910 roku.
Wychowany w polsko‑żydowskiej rodzinie, młodość spędził najpierw w Łodzi i Warszawie, a później przeniósł się do Paryża (około 1890 r.) i tam rozpoczął karierę zawodowego szachisty.
Janowski szybko awansował do szachowej elity. Już w 1901 r. wygrał turniej w Monte Carlo, rok później triumfował w Hanowerze i dzielił pierwsze miejsce w Wiedniu. Zdobywał też podium w Barmen (1905) i Cambridge Springs (1904).
Jego gra była wyjątkowo agresywna — słynął z szybkiego tempa, taktycznych zagrań i miłości do struktury z pary gońców.
Dawid Janowski
W 1909 roku w Paryżu Janowski rozegrał dwa treningowe mecze z Emanuelem Laskerem. W pierwszym meczu rozegrano zaledwie cztery partie, po dwie wygrane przez obu graczy. Drugi mecz (który niesłusznie postrzegany jest czasami jako oficjalny mecz o tytuł mistrza świata) na dystansie 10 partii zakończył się zdecydowanym zwycięstwem mistrza świata. Janowski wygrał jedną partię, dwie zremisował. Mimo tak przekonującego zwycięstwa Lasker zaprosił Janowskiego do rozegrania oficjalnego meczu o tytuł mistrza świata, który odbył się w 1910 roku w Berlinie. Porażka Janowskiego była jeszcze bardziej dotkliwa niż rok wcześniej w Paryżu. Zremisował tylko trzy partie na jedenaście rozegranych (+0 -8 =3).
Pojedynek Lasker–Janowski, Paryż 1909 (fot. chessgames.com)
Wybuch I wojny światowej zaskoczył Janowskiego na turnieju w Mannheim (1914), skąd został internowany jako obywatel Rosji. Uwolniony, wyjechał do Szwajcarii, a następnie przeniósł się do USA, gdzie mieszkał do 1925 r. W latach 1916–1923 odniósł kilka dużych sukcesów: był drugi w Rice Memorial w Nowym Jorku (1916), zwyciężył w Atlantic City (1921) i zajął trzecie miejsce w Lake Hopatcong (1923).
Po powrocie do Europy Janowski grał jeszcze w 1925 r. w Marienbadzie, a w 1926 r. ostatni raz pojawił się na turnieju w Gandawie. Pod koniec tego roku zachorował na gruźlicę i zmarł 15 stycznia 1927 r. w Hyères, we Francji.
Oprac. na podst. timenote.info, chessbase.com, wikipedia.org
zdj. główne: chess.com
