Падначаленыя генерала Юзэфа Доўбар-Мусніцкага былі першымі польскімі жаўнерамі, якія змагаліся з бальшавізмам і перамаглі.
У ліпені 1917 г. расійскія ўлады неахвотна вырашылі сфарміраваць польскае войска. Яе камандзірам быў прызначаны генерал Юзэф Доўбар Мусніцкі. Ён лічыўся адным з самых таленавітых камандзіраў – хадзілі чуткі, што яго кандыдатуру разглядалi на пасаду галоўнакамандуючага рускай арміяй. Будаўніцтва арміі пачалося са стварэння 1-га польскага корпуса. Яна павінна была складацца з трох пяхотных дывізій і дзвюх артылерыйскіх брыгад агульнай колькасцю 70 тыс. чалавек. Працэс фарміравання ва рэвалюцыйных умовах ішоў гладка. Штаб 1-га корпуса размяшчаўся ў Мінску Літоўскім, а асобныя часці разгортваліся на ўчастку паміж Мінскам, Смаленскам і Оршай. Доўбар рабіў акцэнт на навучанні і дысцыпліне, у яго войску не было рэвалюцыйных камітэтаў, салдаты насілі акуратна зашпіленыя чыстыя мундзіры, выконвалі загады афіцэраў і салютавалі сваім старшым чынам – што здавалася незвычайным на фоне дэмаралізацыі рускага войска.
Тым не менш камандуючаму І польскім корпусам і яго штабу давялося сутыкнуцца з абструкцыяй расійскіх уладаў, якія затрымлівалі перадачу тэхнікі і пераход палякаў з расійскіх частак. Польскія левыя выступалі супраць Першага корпуса, праводзячы кампанію сабатажу вярбоўкі добраахвотнікаў і падбухторваючы салдат супраць афіцэраў. Левыя партыі выдалі пракламацыі супраць польскага войска, у якіх вінавацілі афіцэраў ва ўсялякіх злачынствах і здрадах, а салдатам пагражалі, што яны стануць «iнструментам шляхты» для аднаўлення прыгону ў Польшчы. Завадатарам акцыі не ўдалося аслабіць баявы дух арміі, але іх прапаганда абмежавала прыток шарагоўцаў і спрыяла скарачэнню колькасці 1-га корпуса. У снежні 1917 г. яна налічвала толькі каля 29 тысяч. салдат, гэта значыць палова першапачаткова створанага стану.
Клопатам Доўбара было захаванне аўтаноміі 1-га корпуса ва ўмовах паўзучай рэвалюцыі. Спробы бальшавіцкай агітацыі ў дывізіях былі разгромлены рашучымі контрмерамі супраць генерала і яго штаба. Жаўнераў вучылі, што яны ўжо не ўваходзяць у расiйскую армію і што яны ня маюць нічога агульнага з былымі палкамі і расiйскімі «таварышамі». У кастрычніку 1917 года рускія афіцэрскія пагоны былі адменены, заменены польскімі знакамі адрознення, а царскія навершы – арламі. Уводзілася служба каталіцкіх капеланаў, якія павінны былі клапаціцца не толькі аб рэлігійных справах, але і аб маральным духу салдат. Вера, на думку генерала Доўбара, была найлепшай прышчэпкай ад бальшавіцкіх лозунгаў.
Важным элементам паланізацыі былі патрыятычныя святы. Самай буйной падзеяй такога кшталту стала святкаванне стагоддзя з дня смерці Тадэвуша Касцюшкі ў кастрычніку 1917 г. Плакаты з яго партрэтам былі расклееныя ў беларускiх гарадах і мястэчках. Касцюшкаўскія акадэміі і канцэрты праходзілі ва ўсіх аддзелах. У Мінску-Літоўскім адбыўся вялікі выезд 1-га ўланскага палка, а ў Быхаве, пад курганом Касцюшкі на Дняпры, – 1-й стралковай дывізіі. Былі таксама інсцэніроўкі Рацлавіцкай бітвы. Гледачы, у тым ліку збянтэжаныя рускiя, захапляліся постаццю Барташа Главацкага, які на чале касiнераў браў расiйскія гарматы…
Такім чынам узбуджаўся польскi дух сярод сваіх жаўнераў і жыхароў далёкіх краёў — Мінска і Магілёва. У перыяд падзення магутнасці Расіі прысутнасць Першага польскага корпуса многім жыхарам здавалася здзейсненай марай аб вяртанні спадкаемцаў Стэфана Баторыя і Яна ІІІ Сабескага. Сотні патрыятычна настроенай моладзі цягнуліся ў 1-ы корпус з фальваркаў i вёсак.
«Імя Доўбара дзейнічала як загад», — успамінаў тады малады дабраахвотнiк Томаш Зан. — Яму дакладваў увесь афіцэрскі корпус, жаўнеры, моладзь, усе палякі, здольныя насіць зброю. Ствараліся афіцэрскія легіёны таму, што афіцэраў было больш за ўсё”.
Войцех Ежы Мушынскі
