160 гадоў таму, 3 чэрвеня 1863 г., на Лукіскім пляцы ў Вільні быў павешаны кс. Станіслаў Ішора. Святар стаў першай ахвярай жорсткага расiйскага тэрору на тэрыторыі былога Вялікага Княства Літоўскага. Яго архітэктарам быў бязлітасны царскі чыноўнік, якога мясцовае насельніцтва называла «Вешальнікам».
Для палякаў, якія жылі на Паўночна-ўсходніх Крэсах, постаць віленскага генерал-губернатара стала сімвалам расійскай бязлітаснасці і жорсткасці. Цікава, што яго ненавідзелі не толькі жыхары былой Рэчы Паспалітай, але і многія яго суайчыннікі. Як адзначыў гісторык праф. Людвік Базылоў у кнізе «Палякі ў Пецярбургу», князь Аляксандр Сувораў — унук ініцыятара разнi ў варшаўскай Празе ў 1794 годзе — адкрыта пагарджаў «вешальнікам» і нават называў яго «людаедам».
Міхаіл Мураўёў (у цэнтры)
Мураўёў быў накіраваны царом Аляксандрам II у Віленскую губерню ў маі 1863 г., адразу пасля выбуху Паўстання 1863-1863 гг. ў Літве і Беларусі. Ён павінен быў любой цаной здушыць незалежніцкае паўстанне. Метады былі не важныя – важны быў толькі эфект. Ён хутка стаў вядомы як жорсткі і беспрынцыповы чалавек.
Міхаіл Мураўёў «Вешальнік» у Літве (крыніца: wbc.poznan.pl)
На працягу месяца пасля ўступлення на пасаду ён вынес васямнаццаць смяротных прысудаў кіраўнікам паўстання: 9 чэрвеня на Лукіскім пляцы ў Вільні быў павешаны Баляслаў Калышка, адзін з кiраўнiкоў паўстання ў Літве, а 27 чэрвеня Зыгмунт Серакоўскі, кіраўнік паўстання ў Жамойці. Усяго па загадзе Мураўёва было забіта 127 чалавек. За тое, што ён асудзіў большасць палякаў на смерць праз павешанне, ён атрымаў мянушку «Вешальнік».
Павешанне студзеньскіх паўстанцаў, аўтар Станіслаў Віткевіч
Карыкатура 1898 года на адкрыццё ў Вільні помніка генерал-губернатару М. Мураўёву (крыніца: wikipedia.org)
Аднак на гэтым спіс яго злачынстваў не сканчаецца. Па патрабаванню расiянiна масава спальваліся і рабаваліся вёскі, мястэчкі і сядзібы шляхцічаў, падазраваных у паўстанцкай дзейнасці. Мураўёў шчодра ўзнагароджваў сялян, якія ўдзельнічалі ў такіх набегах, заахвочваючы іх да даносаў на гаспадароў. Па яго распараджэнні больш за 1500 палякаў былі высланы ў Сібір, а каля 1530 выселены ўглыб Расіі.
Крыніца: polskieradio.pl
