У гэтыя дні, 160 гадоў таму, на Палессі паўстанцкі атрад пад кіраўніцтвам Рамуальда Траўгута правёў апошнія баі з расійскім войскам.
Каля вёскі Ворань пад Столінам, паўстанцы разграмілі расійскіх салдат, але на пераправе праз вёску Гaрынь у бок Пінска іх чакалі добра ўзброеныя атрады маскалёў, якія рушылi за падраздзяленнем. Гэта была другая калона, накіраваная супраць Траўгута, якой камандаваў маёр Семіганоўскі. У выніку атрад паўстанцаў быў вымушаны адступіць да вёскі Калоднае цяпер у Столінскiм раёне. Тут і адбыўся апошні бой студзеньскіх паўстанцаў на Палессі.
Палкоўнік Траўгут, цалкам знясілены голадам і маршамі, быў узяты таварышамі і выведзены з поля бою. У гэтым баі загінула сем паўстанцаў, сярод іх і Даманоўскі. Хаця атрад разваліўся, у той вечар усе стаялі побач. Не здолеўшы перайсці Стыр з усім атрадам, Траўгут падзяліў яго на дзесяткі, параіўшы прарывацца на Піншчыну, а сам, зусім аслаблены, з 20 таварышамі рушыў у другі бок, пакуль не захварэў і не пакінуў сваіх выбраннікаў. Частка пацярпелых трапіла ў Польшчу, а 27 чалавек далучыліся да Духінскага ў Свіслацкай пушчы.
Пасля прайгранай бітвы ў ліпені 1863 г. заставаўся ў маёнтку Элізы Ажэшка каля Кобрынa. Дзякуючы ёй будучаму дыктатару паўстання ўдалося трапіць у Варшаву, дзе ён усталяваў кантакт з Нацыянальным урадам. Дапамога, аказаная Траўгуту, каштавала сям’і Ажэшак страты маёмасці, а ў выпадку яе мужа Пятра Ажэшкі – выгнання. Менавіта на гэтым трагічным вопыце ў значнай ступені грунтаваліся творы выдатнай польскай пісьменніцы «Над Нёманам» і «Gloria victis».
На падст. S. Zieliński, Bitwy i potyczki 1863 – 1864, Rapperswil 1913, s. 318, “Szlakiem Romualda Traugutta po Polesiu” pod red. Anny Paniszewej
Галоўнае фота: antykwariat-zakladka.pl/canva