Сёння ў Гібах (Падляскае ваяводзтва) перад поўднем пачаліся ўрачыстасцi з нагоды 78-й гадавіны Аўгустоўскай аблавы. Гэтая падзея лічыцца найбуйнейшым савецкім злачынствам супраць палякаў пасля заканчэння Другой сусветнай вайны. Яе яшчэ называюць «малой Катынню».
Удзельнікі цырымоніі, у тым ліку сем’і загінулых, прадстаўнікі мясцовай улады і палітыкі, традыцыйна ўскладаюць кветкі да крыжа памяці ахвяр ў Гібах, дзе некалі размяшчаўся фільтрацыйны лагер НКУС.
12 ліпеня – згодна з актам, прынятым Сеймам Рэспублікі Польшча – мы адзначаем Дзень памяці ахвяр Аўгустоўскай аблавы.
У ліпені 1945 г. часці Чырвонай Арміі пры дапамозе Народнага Войска Польскага, афіцэраў і супрацоўнікаў Упраўлення бяспекі правялі ў Аўгустоўскай пушчы і ваколіцах буйнамаштабную пацыфікацыйную акцыю, вядомую як Аўгустоўская аблава. З савецкага боку ў аперацыі ўдзельнічалі часці 50-й арміі 3-га Беларускага фронту, унутраных войск НКУС і афіцэры ваеннай контрразведкі «Смерш». Супрацоўнікі Упраўлення бяспекі, Грамадзянскай міліцыі і мясцовыя інфарматары падтрымлівалі дзейнасць Саветаў у якасці праваднікоў і перакладчыкаў, а таксама дапамагалі на допытах.
Dzień Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej. Miejsce spoczynku prawie 600 Polaków, pojmanych przez sowieckich okupantów 78 lat temu, nadal nie jest znane. Zginęli, bo byli Polakami.
Pamięć! pic.twitter.com/7AJXMCpOg6— PL1918 (@PL1918) July 12, 2023
Савецкія войскі абшуквалі лясы і вёскі, арыштоўваючы падазраваных у сувязях з польскімі партызанамі. Мы дакладна не ведаем ні даты пачатку, ні заканчэння аперацыі – звычайна яна прыпадае на 12-28 ліпеня. Усяго было затрымана некалькі тысяч чалавек, некаторыя з іх былi зняволены і падвергнуты жорсткім допытам. Прыбл. 600 чалавек так і не вярнуліся дадому, іх лёс невядомы дагэтуль. Хутчэй за ўсё, усе яны былі пазбаўлены жыцця на падставе аднаго рашэння і павінны лічыцца ахвярамі Аўгустоўскай аблавы.
Арыштаваных савецкімі акупантамі палякаў везлі ў бок Беларусі і расстрэльвалі. Некаторыя польскія гісторыкі ў якасці магчымага месца расстрэлу называюць вёскі Калеты і Навумавічы каля Гродна. Пэўна, што яны былі забітыя з дазволу вышэйшага савецкага палітычнага начальства. На працягу многіх гадоў польскі бок прыкладаў намаганні для высвятлення лёсу зніклых без вестак людзей.
Крыніца: IPN, Facebook.com/Związek-Pamięci-Ofiar-Obławy-Augustowskiej-1945-Roku
