У Любліне знаходзіцца Музей усходніх зямель Рэчы Паспалітай, які захоўвае мноства каштоўных артэфактаў. Адным з іх з’яўляецца таямнічы скарб, выяўлены ў 30-х гадах XX стагоддзя ў маляўнічых ваколiцах Пінска на Палессі.
Манеты
Гэты ўнікальны скарб быў схаваны ў другой палове X стагоддзя, у часы праўлення першых Пястаў. Скарб складаецца з арабскіх дырхемаў – 330 поўных экзэмпляраў і 230 “палавінак”. Большасць манет паходзіць з тэрыторый сучаснага Ірана, якія ў X стагоддзі займалі Саманіды. Нумізматычны аналіз дазволіў датаваць некаторыя манеты са скарбу 937-938 гадамі. У скарбе таксама знаходзяцца манеты багдадскіх халіфаў 875-925 гадоў і манеты дынастыі Буйідаў, а таксама спробы імітацыі дырхемаў з дзяржавы Волжскіх Балгар.
Упрыгожванні і біжутэрыя
Апроч манет, скарб таксама ўтрымоўвае набор з 14 срэбных упрыгожванняў, мноства фрагментаў такіх вырабаў і кольца са срэбнага стрыжня. Сярод іх вылучаюцца лунулы, багата ўпрыгожаныя камбінацыямі пляценняў з тонкага дроту, жамчужнападобнымі гузікамі і маленькімі кавалачкамі срэбра. Падобныя ўпрыгожванні маюць таксама наяўныя ў скарбе завушнiцы – жаночыя ювелiрныя ўпрыгажэннi.
Гістарычнае значэнне скарбу
Гэта знаходка адкрывае незвычайную старонку ў гісторыі Палесся, падкрэсліваючы ролю рэгіёна як важнага вузла на раннесярэднявечным гандлёвым шляху паміж Усходам, асабліва Кіевам, і Заходняй Еўропай. Гэты шлях, які праходзіць уздоўж такіх рэк, як Дняпро, Прыпяць ці Буг, спрыяў культурнаму і гандлёваму абмену паміж рознымі цывілізацыямі. Менавіта арабскія манеты ў той час складалі большую частку грошай, якія выкарыстоўвал на гэтай тэрыторыі.
Лёс скарбу
Абставіны выяўлення скарбу не зусім ясныя. Пасля шматлікіх перыпетый ён стаў уласнасцю люблінскага калекцыянера, прафесара Эдварда Сачавінскага. У 2020 годзе скарб быў набыты Музеем у родзiчаў калекцыянера.
Гэты незвычайны скарб сведчыць аб багатым мінулым рэгіёна і адыгрывае ключавую ролю ў даследаваннях гісторыі сярэднявечнага гандлю і рамяства.
Фота: MZWDR/Wikipedia
