413 lat temu doszło do jednego z największych zwycięstw w dziejach narodów I Rzeczypospolitej. Zjednoczone wojska polsko-litewskie odniosły zwycięstwo dzięki talentowi wojskowemu hetmana Stanisława Żółkiewskiego i waleczności husarii. Ten sukces otworzył Rzeczypospolitej drogę do Moskwy, która niebawem została zdobyta.
Jesienią 1609 roku rozpoczęło się oblężenie Smoleńska, które przeciągało się w czasie. Wojska polskie nie miały odpowiedniej artylerii ani piechoty, aby pokusić się o zdobycie miasta walnym szturmem. Kiedy siły Rzeczypospolitej tkwiły pod Smoleńskiem, car Wasyl Szujski postanowił zorganizować odsiecz, na której czele stanął jego brat Dymitr. Dowiedziawszy się o przygotowaniach moskiewskich, król Zygmunt III nie mógł czekać na przeciwnika pod murami Smoleńska, dlatego postanowił wysłać przeciwko Moskwie część swojego wojska. Na czele wojska stanął hetman polny Stanisław Żółkiewski.
Stanisław Żółkiewski (fot. mdl.lt)
Wojska polsko-litewskie się podzieliły. Jedna część nadal oblegała Smoleńsk, a druga, na której czele stanął sam hetman, ruszyła w kierunku rosyjskiej odsieczy.
W dniu 4 lipca 1610 roku doszło do bitwy pod Kłuszynem. Siły moskiewskie liczyły szacunkowo 35 000 żołnierzy, w tym około 5 000 najemników zagranicznych. Dowodził nimi kniaź Dymitr Szujski. Dla porównania wojska Rzeczypospolitej liczyły ok. 6 000 żołnierzy w swoich szeregach.
Bitwa pod Kłuszynem w malarskiej wizji Szymona Boguszowicza (ok. 1620)
Pomimo tak znaczącej przewagi przeciwnika, dzięki wybitnym zdolnościom taktycznym i niezłomnej odwadze polsko-litewskiej husarii, bitwa zakończyła się druzgocącym zwycięstwem Rzeczypospolitej.
Królewicz Władysław miał zostać nowym carem Rosji (źródło: wikimedia commons)
Tak swój triumf w bitwie opisywał sam Żółkiewski:
„Zdarzył Pan Bóg z miłosierdzia swego, po tak wielu się obracaniach i ich i naszych, że dzielność i męstwo rycerstwa Waszej Królewskiej Mości przemogło nieprzyjaciela, najprzód Moskwa a potem i cudzoziemcy jęli uciekać. Na cudzoziemcach konnych wjechali żołnierze Waszej Królewskiej Mości w ich obóz bijąc, siekąc tak , iż ich i z obozu pędzili w las.”
Carowie Szujscy na sejmie warszawskim, szkic do obrazu, Jan Matejko (źródło: wikimedia commons)
Zwycięstwo Żółkiewskiego pod Kłuszynem wywołało chaos w państwie Moskiewskim. Hetmanowi poddawały się kolejne miasta. W końcu oddziały polsko-litewskie wkroczyły do Moskwy. W obliczu tej klęski moskiewscy bojarzy zdetronizowali cara Wasyla Szujskiego i obwołali carem królewicza polskiego Władysława.
Oprac. na podst. muzhp.pl, wojsko-polskie.pl, wikipedia.org
