Dokładnie 80 lat temu, w nocy z 17 na 18 stycznia 1944 roku, odważni żołnierze oddziału nowogródzkiej Armii Krajowej pod dowództwem ppor. Zenona Batorowicza „Zdzisława”, przeprowadzili spektakularny atak na więzienie gestapo w Lidzie. W akcji uczestniczyło dziesięciu AK-owców, w tym członkowie polskiej konspiracji w Lidzie oraz partyzanci z II batalionu 77 pułku piechoty AK, dowodzeni przez Alfreda Fryesa ps. „Bez” i Tadeusza Bieńkowicza ps. „Rączy”.
Wymagająca ogromnej odwagi i precyzji operacja rozpoczęła się, gdy grupa uderzeniowa, przebrana w mundury żandarmerii niemieckiej i policji białoruskiej, została wpuszczona przez jednego ze strażników na teren więzienia. AK-owcom udało się rozbroić załogę i uwolnić około 70 przetrzymywanych osób, w tym wielu czołowych członków ruchu oporu.
Żołnierze II batalionu 77 Pułku Piechoty AK, kpr. Tadeusz Bieńkowicz “Rączy” stoi drugi od prawej (fot. wokol-ponurego.blogspot.com)
Następnie więźniowie zostali ustawieni w kolumnę i pod obstawą w niemieckich mundurach, cała grupa opuściła więzienie. Poza miastem uwolnionych przejął pluton z IV batalionu 77 pp AK. Część uwolnionych osób dołączyła do polskiej partyzantki, podczas gdy inni zostali rozmieszczeni w konspiracyjnych kwaterach.
Strona z “Biuletynu Informacyjnego” z 10 lutego 1944 r. z informacją o akcji w Lidzie (fot. wokol-ponurego.blogspot.com)
Za tę brawurową akcję, zarówno „Bez” jak i „Rączy” otrzymali Ordery Wojenne Virtuti Militari V klasy oraz awanse. Pozostali uczestnicy zostali wyróżnieni Krzyżami Walecznych i również otrzymali awanse.
Płk. Tadeusz Bieńkowicz obchodzi swoje 95. urodziny, Warszawa 2018 (fot. wikipedia.org)
Ta odważna operacja, mimo że przez wielu uważana za straceńczą, okazała się sukcesem, demonstrując determinację i odwagę Kresowiaków w walce o wolność i przeciwko nazistowskiej okupacji. Ta niezwykła akcja w Lidzie pozostaje jednym z najbardziej spektakularnych epizodów w historii Armii Krajowej.
Wb24.org na podst. baza.muzeum-ak.pl
