Aby uzyskać Kartę Polaka, wielu mieszkańców Białorusi zwraca się do sądów z prośbą o wskazanie narodowości swoich przodków. Jako dowód, że byli Polakami, przedstawiają informacje, że uczęszczali do kościoła i obchodzili katolickie święta.
Ciekawą tendencję zauważył portal Katolik.life – wielu mieszkańców Białorusi składa do sądów cywilne pozwy, aby wprowadzić zmiany w aktach urodzenia przodków i prosić o wpisanie w dokumentach narodowości “Polak” (“Polka”). Oczywiście robią to w celu uzyskania Karty Polaka.
Jako dowód “polskich korzeni” wielu wskazuje na katolicką wiarę przodków. W bazie orzeczeń sądowych z lat 2023-2024 można znaleźć dziesiątki takich spraw. Ponieważ serwis publikuje nie wszystkie decyzje i robi to z opóźnieniem, można przypuszczać, że w rzeczywistości takich spraw cywilnych jest znacznie więcej.
Zazwyczaj polskie pochodzenie rodziców i dziadków uzasadniane jest tym, że wyznawali oni wiarę katolicką. Na przykład w marcu 2024 roku sąd w rejonie smorgońskim rozpatrywał skargę mieszkanki na odmowę urzędu stanu cywilnego wprowadzenia zmian do aktu stanu cywilnego. Oto fragmenty postanowienia:
“W akcie urodzenia wnioskodawczyni brak jest informacji o narodowości rodziców (…) Rodzina zawsze wyznawała religię katolicką, zawsze uważała się za Polaków, w rodzinie przestrzegano katolickich tradycji, obchodzono katolickie święta, rodzice i dzieci znali język polski i mogli się nim posługiwać. Małżeństwo rodziców zostało zawarte w kościele według katolickiego obrządku”.
Zdarzają się też przypadki, gdy zamiast narodowości “Białorusin”, wskazanej w akcie urodzenia, wnioskodawcy proszą o wpisanie narodowości “Polak”. Oto przykład z rejonu lelczyckiego:
“Przy rejestracji urodzenia w księdze aktów stanu cywilnego został popełniony błąd: zamiast narodowości matki Polka, wpisano Białorusinka. Urząd Stanu Cywilnego odmówił wnioskodawcy ustalenia nieprawidłowości wpisu o urodzeniu i wprowadzenia odpowiedniej poprawki do księgi stanu cywilnego”.
Argumenty wnioskodawcy są takie same:
“Dziadek i babcia wzięli ślub w kościele, matka oraz jej bracia i siostry przed wojną uczęszczali do polskiej szkoły. Wszyscy oni trwali przy polskiej kulturze, obchodzili wszystkie katolickie święta, uczęszczali do kościoła, komunikowali się między sobą i czytali modlitwy po polsku”.
W niektórych przypadkach wnioskodawcy otwarcie mówią, dlaczego chcą udowodnić swoje polskie pochodzenie. Sąd w rejonie bobrujskim rozpatrywał pozew o ustalenie faktu pokrewieństwa wnioskodawczyni z dziadkiem i wskazanie jego narodowości jako Polaka. W orzeczeniu sądu napisano:
“Wnioskodawczyni zbiera dokumenty do ubiegania się o Kartę Polaka. Musi potwierdzić, że ktokolwiek z jej krewnych (w tym dziadek) jest narodowości polskiej. Potrzebuje Karty Polaka, aby uzyskać wykształcenie”.
Według słów wnioskodawczyni, podczas odtwarzania dokumentów po wojnie informacje w dokumentach dotyczące imienia i narodowości dziadka zostały błędnie zapisane: „Możliwe, że z powodu historycznych wydarzeń dziadek był zmuszony zmienić imię i ukryć swoją narodowość”.
W odpowiedzi na to oświadczenie sąd wydał odmowę, ale w większości innych przypadków wydaje decyzje pozytywne. Sądy przyznają rację wnioskodawcom, zgadzając się z argumentami dotyczącymi praktyk religijnych przodków wnioskodawców oraz innymi przedstawionymi dowodami.
Karta Polaka to dokument potwierdzający przynależność do narodu polskiego, który został wprowadzony na mocy ustawy z 2007 roku. Jest on przeznaczony dla osób polskiego pochodzenia oraz ich potomków, którzy na skutek zawirowań historycznych znaleźli się na terytoriach byłego ZSRR. Początkowo dokument – po spełnieniu szeregu kryteriów – wydawany był przez polskie urzędy konsularne, w ostatnich latach także przez urzędy administracji centralnej w Polsce. Karta Polaka daje posiadaczowi wiele ułatwień i ulg w Polsce w zakresie uzyskania pracy, świadczeń, pobytu i edukacji.
Od wprowadzenia w życie Ustawy o Karcie Polaka wydano ok. 300 tys. Kart Polaka, z czego na Białorusi ponad 150 tys., ponieważ tam mieszka najwięcej osób pochodzenia polskiego, których przodkowie niezależnie od swojej woli stali się obywatelami ZSRR.
Źródło: wb24.org/katolik.life/wnp.pl
Fot. samaranin.by
