290 lat temu, w 1734 roku, w Nieświeżu (obecnie Białoruś) przyszedł na świat książę Karol Stanisław Radziwiłł, znany szerzej pod przydomkiem “Panie Kochanku”. Był on jednym z najbogatszych magnatów w dziejach Rzeczypospolitej, słynącym z zamiłowania do przepychu i bogactwa, a także z organizowania okazałych balów. Z jednej strony był przedstawiany jako pijak i hulaka, a z drugiej – jako przykład szlachetności, sarmatyzmu i patriotyzmu.
Jego majątek był olbrzymi, nawet jak na warunki ówczesnej arystokracji, obejmując liczne miasta, wsie i wójtostwa. Piastował w ciągu swego życia wiele funkcji państwowych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W 1748, w wieku czternastu lat, został posłem powiatu oszmiańskiego na sejm. W 1751 został pułkownikiem wojska litewskiego; od 1752 był miecznikiem Wielkiego Księstwa Litewskiego, później marszałkiem trybunału wileńskiego, a w 1762 został wojewodą wileńskim.
W 1764, po śmierci króla Augusta III, poprowadził staroszlachecki obóz opozycyjny do Familii Czartoryskich i sprzeciwił się wkroczeniu wojsk rosyjskich. Po przegranej bitwie pod Słonimem i konfiskacie dóbr przez Sejm wyjechał na emigrację. W 1767 wrócił z emigracji, stając na czele konfederacji radomskiej, a potem marszałkiem sejmu repninowskiego. W 1768 opowiedział się przeciwko rosyjskiemu protektoratowi, dołączając do konfederacji barskiej i ponownie udał się na emigrację. Po I rozbiorze Polski w 1772 stracił część majątków. Od 1777, osiadłszy w Nieświeżu, wycofał się z życia publicznego, skupiając się na organizacji wystawnych przyjęć. Pod koniec życia opowiadał się przeciwko reformom Sejmu Czteroletniego.
Widok na pałac w Nieświeżu od strony dziedzińca (fot. wikipedia.org)
Niezmiernie bogaty i wpływowy, zdobył sobie wśród szlachty ogromną popularność dzięki szczodrości, sarmatyzmowi obyczajów, skłonności do biesiad i żartów, z drugiej strony znanym był z popędliwości i dzikich wybryków. Jego zamiłowanie do trunków było tak duże, że zdobył sławę wielkiego pijaka. Podwoje jego domu były zawsze otwarte dla biesiadników, a było ich tak wielu, że dwudziestu pięciu kucharzy nie było często w stanie wyżywić tych, którzy odwiedzali rezydencję księcia. Za życia cieszył się wielką popularnością, zwłaszcza wśród zubożałej szlachty, a dziś jest przedstawiany jako symbol swojej epoki.
Portret pędzla Konstantego Aleksandrowicza (fot.zbiory.mnk.pl)
Był również założycielem tzw. Radziwiłłowskiej Szkoły Majtków w Nieświeżu (1780–1782) – swego rodzaju pierwszej szkoły morskiej w dziejach Rzeczypospolitej. Wspomina ją kpt. Karol Olgierd Borchardt, opisując źródła myśli morskiej w Polsce w swej książce „Kolebka nawigatorów”.
Hrabia Horeszko wjeżdża do Dobrzyna, za nim znajdują się dżokeje (postać z poematu Adama Mickiewicza Pan Tadeusz)
Karol Radziwiłł był również pierwowzorem postaci stolnika Horeszki z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, a jego nazwisko pada w księdze XI: Podług niej później Karol–Kochanku–Radziwiłł, gdy przyjmował w Nieświeżu króla Stanisława.
Źródło: wb24.org/wikipedia.org/wilanow-palac.pl
