Роўна 133 гады таму нарадзіўся Маўрыцы О’Брыен дэ Лясі – мэр Гродна ў 1930-1933 гадах, ветэран польска-бальшавіцкай вайны, член шляхецкай сям’і ірландскага паходжання, якая асела на Гродзеншчыне. Да сям’і О’Брыен дэ Лясі належаў маёнтак Аўгустовак. Сам Маўрыцы актыўна ўдзельнічаў у грамадскім жыцці рэгіёна.
Маўрыцы О’Брыен дэ Лясі нарадзіўся 15 красавіка 1891 года ў маёнтку Аўгустовак на ўскраінах Гродна ў сям’і землеўладальнікаў з нармандска-ірландскімі каранямі: яго бацька, Аляксандр, быў ірландцам, а маці, Габрыэла з Радавіцкіх – полька, якая выхоўвала дзяцей у духу патрыятызму.
Сядзіба роду О’Брыен дэ Лясі да 1915 года (фота: Архітэктура Беларусі. Том 3. Кніга 1, 2007)
Скончыў сельскагаспадарчы факультэт Рыжскага тэхнічнага ўніверсітэта. Падчас вучобы ўступіў у 1911 годзе ў студэнцкую акадэмічную арганізацыю “Арконія”.
Партрэт Маўрыцыя О’Брыен дэ Лясі, намаляваны Віткацыям
Падчас Першай сусветнай вайны Маўрыцы О’Брыен дэ Лясі працаваў у Чырвоным Крыжы. У гэты перыяд ён пазнаёміўся і ажаніўся з расійскай арыстакраткай Надзеяй Друцкай. Пасля вяселля ў 1917 годзе ў Маскве Маўрыцы заставаўся там падчас Рускай рэвалюцыі, працуючы ў апраізацыі. У 1918 годзе ён вярнуўся ў свой родны маёнтак на Гродзеншчыне, а ў 1919–1920 гадах удзельнічаў у польска-бальшавіцкай вайне.
Маўрыцы О’Брыен дэ Лясі з жонкай Надзеяй Друцкай і дзецьмі (крыніца: Edward de Lacy-Bellingari “The role of the house of Lacy”, 1928)
У незалежнай Польшчы Маўрыцы О’Брыен дэ Лясі быў абраны мэрам Гродна. На працягу трох гадоў свайго кiравання ён праявіў выдатныя кіраўнічыя здольнасці, садзейнічаючы аднаўленню і развіццю горада. Ён ініцыяваў ключавыя інвестыцыі, такія як будаўніцтва бульвараў над Нёманам і рэстаўрацыя Старога замка. Таксама ён быў актыўным апекуном мясцовай культуры, падтрымліваючы гродзенскі тэатр.
Ратуша ў Гродне да 1939 г. (фота: radzima.org)
Аднак яго ўплыў на Гродна і Гродзеншчыну не абмяжоўваўся толькі будаўнічымі праектамі. Як старшыня Гродзенскага саюза землеўладальнікаў і іншых сельскагаспадарчых арганізацый, ён засяродзіўся на паляпшэнні ўмоў жыцця фермераў і развіцці мясцовай эканомікі. Яго дзейнасць падчас кiравання горадам застаецца ўзорам актыўнага ўдзелу і клопату пра дабро грамадства.
Рэзідэнцыя Маўрыцыя О’Брыен дэ Лясі ў Аўгустоўку каля Гродна, якая паўстала ў 1920-я гады з перабудаванай карчмы (крыніца: R.Aftanazy “Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej” cz.1, 1992)
Маўрыцы О’Брыен дэ Лясі, нягледзячы на мноства выпрабаванняў, уключаючы арышт Гестапа ў 1940 годзе, ніколі не адмаўляўся ад сваіх ідэалаў і заставаўся актыўным у грамадскім і прафесійным жыцці да канца сваіх дзён. Ён памёр пасля вайны ў 1978 годзе і быў пахаваны на могілках Павонзкі ў Варшаве, пакінуўшы пасля сябе даўгавечную спадчыну ў гісторыі Гродна і нашага рэгіёна.
